%збекстан республикасы жо№ары

Kórkem shıǵarmanıń stili 
Stil 
–
 
áyyemgi  grek  tilinde  mum  jabıstırılǵan  taqtayshaǵa  sızıp  jazatuǵın  
qálemsheni ańlatqan. Kórkem ádebiyatta stil kórkem usıllardıń (ádislerdiń) jıynaǵı. 
Stil  –  bir  shıǵarmaǵa,  bir  jazıwshıǵa  tán  bolıwı  múmkin.  Sonday-aq  jazıwshılar 

---

 
102 
 
 
toparınıń  stili  bolıwı  múmkin.  Hárbir  jazıwshı  sırtqı  dúnyanı  ózinshe  túsinedi, 
ózinshe qabıllaydı, ózinshe sáwlelendiredi. Demek, stil – jekke dóretiwshilikke tán 
ádebiy  qubılıs.  Hárqanday  qálem  tutqan  jazıwshıda  stil  bola  bermeydi,  stil 
tájiriybeli  jazıwshıda  boladı.  Stildiń  beriliwi  jazıwshınıń  estetikalıq  ideallarına, 
túsiniklerine  baylanıslı,  ol  kórkem  tilge  kóbirek  baylanıslı.  Jazıwshınıń  stili, 
kóbinese, personajlardı, waqıyalardı kórkem til menen súwretlep beriwde kórinedi. 
Sonday-aq  stil  syujetlerdi  tańlawda,  qurıwda,  shıǵarmalardıń  kompoziciyalıq 
dúzilisinde de kórinedi. Mısalı, xalıq erteklerinen syujetti bayanlawda jekke stildi 
izlewdiń  keregi  joq.  Al,  daralanǵan  dóretiwshilikte  ol  bar.  Mısalı, 
T.Qayıpbergenovtıń “Suwıq tamshı” povestinde, syujettiń ózinshe rawajlanıw stili 
bar.  Jazıwshı  waqıyanı  basqıshpa-basqısh  bayanlap  otırmaydı,  al  waqıyanı 
bayanlawda ózinshe usıl qollanadı. Waqıyanıń rawajlanıwına bir suwıq tamshı suw 
sebep boladı. Demek, bul jazıwshı stiliniń bir kórinisi.  
M.Lermontov  “Biziń  zamanımızdıń  qaharmanı”  romanında  ayırım-ayırım  
syujet beredi. Olar bir-birinen ǵárezsiz. Biraq hámmesinde bas qaharman sıpatında 
Pechorin  qatnasadı.  Lermontov  syujetlerdi  qızıqlı  kompoziciyalıq  usılda  quradı. 
Kavkazǵa  baylanıslı  syujetlerdi  súwretlegende  ekzotikaǵa  (rus  oqıwshıları  ushın 
jańalıq bolǵan Kavkaz tábiyatı kórinisleri, Kavkaz xalıqları turmısı h.t.b.) kóbirek 
kewil  bóledi. Bul  XIX  ásirdegi  rus  oqıwshılarınıń  talǵamı  menen  tıǵız  baylanıslı. 
Demek, Lermontov syujetlerdi súwretlewde óziniń jekke stiline iye jazıwshı.  
Stil  jazıwshınıń  ideyasın  beriwge,  obrazlar  jaratıwǵa,  xarakterdi  jaratıwǵa 
xızmet  etedi.  Ádebiy  stil  dara  dóretiwshilik  penen  baylanıslı.  Adebiyatta  jekke 
stiller bar, sonday-aq ulıwma aǵımlardıń stili bolıwı múmkin.  
Stil jazıwshınıń sheberliginiń ósiwi menen qáliplesedi.