Ӛзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги Әжинияз атындағы

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati 
1. B.A.Qahramonov va boshqalar Asalarichilik Toshkent "IQTISOD-MOLIYA" 2016 -b 3 
2. M.Shoumarova,T.Abdillayev Asalarichilik jihozlari,tehnik xizmat ko'rsatish Toshkent 
"DAVR NASHRIYOTI" 2013 -b 3. 
3. M.Rasulov O'zbekiston qishloq xo'jalik o'simliklarini changlantiruvchi hasharotlar
"FAN" nashriyoti Toshkent- 1979 -b 21. 
4. Surhondaryo viloyat qishloq xo'jaligi boshqarmasi Asalarichilik bo'limi ma'lumotlari 
5. lex.uz
КИМЁВИЙ РЕАКЦИЯ ТЕЗЛИГИ МАВЗУСИГА
ОИД МАСАЛАЛАР ЕЧИШ 
 
Н.Б.Чориева, О.Э.Салоҳиддинов, Ҳ.А.Исмоилова
 
Тошкент Давлат техника университети Термиз филиали 
 
Замонавий технология шиддат билан ривожланмоқда. Саноатнинг барча 
жабҳаларида, айниқса, озиқ-овқат, кимѐ, енгил саноат соҳаларида технологик 
жараѐнларнинг кенг кўламда қўлланилаѐтганлигини кузатиш мумкин. 
Саноатда замонавий технология тез, мўл ва сифатли маҳсулот тайѐрлашнинг 
асосидир. Бугунги кун талабаси бўлажак етук мутахассис сифатида маҳсулот 
ишлаб чиқаришда борадиган кимѐвий жараѐнлар ва уларнинг унумдорлигини 
оширишга таъсир қилувчи омиллар ҳақида батафсил маълумотга эга бўлиши 
зарур. 
Кимѐвий реакциялар кинетикаси кимѐвий реакциялар ва уларнинг 
тезлигига турли омилларнинг, яъни реакцияга киришувчи моддаларнинг 
табиати, уларнинг концентрациялари, реакция бораѐтган ҳарорат, босим, 
катализаторнинг иштирок этиш-этмаслиги ва бошқа бир қанча омилларнинг 
таъсирини ўрганади. Ҳар қандай жараѐнлар каби кимѐвий реакциялар ҳам 
маълум вақт давомида кечади, шу сабабли улар бирор тезлик билан 

---

370 
тавсифланади. Амалда кимѐвий жараѐнларнинг имкон қадар тез, силлиқ ва 
унумли бўлиш йўллари изланади. Кимѐвий тезлик вақт бирлиги ичида ўзаро 
таъсир этувчи моддалар миқдорининг ўзгариши билан белгиланади 
[Н.А.Парпиев ва бошқ.: 2]. 
Кимѐвий рекция тезлиги билан реакцияга киришаѐтган моддалар 
концентрациялари орасидаги боғланиш массалар таъсири қонуни ѐрдамида 
ифодаланади. Бу қонунга мувофиқ,