Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

zat hám 
energiya 
almasıw bolıp turadı‚. Tiri organizmlerdiń áhmiyetli 
qásiyeti azıq hám quyash nurınan sırtqı energiya deregi sıpa-
tında paydalanıwı bolıp tabıladı. energiya bir organizmnen 
ekinshi organizmge organikalıq zat kórinisinde beriledi. Orga-
nizmdegi zat almasıwı tiykarın 
assimilyaciya hám dissimilyaciya
procesleri payda etedi. Bazı bir zatlar organizm tárepinen 
ózlestirilse, basqa zatlar kerisinshe‚, sırtqı ortalıqqa shıǵarılıp 
jiberiledi. Zat almasıw organizmdegi kletkalardıń tikleniwin‚, 
ósiwin hám rawajlanıwın támiyinleydi.
Barlıq tiri janzatlar 
azıqlanadı
. azıqlanıw sırtqı ortalıq-
tan azıq zatlardı ózlestiriw bolıp esaplanadı‚. azıq barlıq tiri 
organizmler ushın zárúr‚, sebebi ol organizmdegi kletkalardıń 
tikleniwi‚, ósiwi hám basqa da kóp ǵana proceslerdiń faktorı 
bolıp, zat hám energiya almasıw deregi esaplanadı. 
Tiri organizmler óziniń tirishilik háreketin saqlap turıw 
ushın turaqlı túrde 
ener giya
kerek boladı. energiya dem alıw 
procesinde azıqlıq zatlardan tiykarınan kislorod tásirinde 
maydalanıwınan ajıralıp shıǵadı. Zat almasıw nátiyjesinde