Ózbekstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi tárepinen

xe­
mosintez
dep ataladı. Bakteriyalar tiykarınan, organikalıq emes 
zatlardıń oksidleniw reakciyalarınan payda bolǵan energiyanı 
organikalıq zatlardı sintezlewge sarplaydı. Bularǵa bir qatar 
Tiri organizmler azıqlanıw túrine qarap qanday toparlarǵa 
bólinedi?
Fotosintez dep nege aytıladı?
Fotosintezdiń jaqtılıq basqıshında qanday procesler ámelge 
asadı?
Fotosintezdiń qarańǵılıq basqıshında qanday procesler 
ámelge asadı?
1.
2.
3.
4.
http:eduportal.uz

---

88
ZaT alMaSÍW – MeTaBOlIZM
IV BÓlIM
mikroorganizmler: ammiaktı azot kislotaǵa aylandırıwshı nitri-
fikator bakteriyalar, eki valentli temirdi úsh valentli temirge 
aylandırıwshı temir bakteriyalar, kúkirt vodorodtın sulfat kislo-
taǵa aylandırıwshı kúkirt bakteriyaların mısal etip kórsetiwge 
boladı. atmosferadaǵı azottı ózlestiretuǵın ayırım erimeytuǵın 
minerallardı ósimlik tárepinen ózlestiretuǵın formalarına aylan-
dıratuǵın xemosintetikalıq bakteriyalar tábiyatta zatlardıń dáwir-
lik aylanıwına zárúr áhmiyetke iye.
Xemosintezdi ámelge asıratuǵın mikroorganizmlerden azot 
toplawshı hám nitrifikaciyalawshı bakteriyalar eń áhmiyetlisi es
-
aplanadı. Olar ushın ammiaktı nitrat kislotaǵa shekem oksid-
leniw reakciyası energiya deregi bolıp xızmet etedi. Basqa to
-
parı nitrit kislotanı oksidlep nitrat kislotaǵa aylanıw reakciyas
-
ınan bólinip shıǵatuǵın energiyadan paydalanadı. Joqarıda aytıp 
ótilgen miroorganizmler, ásirese, azot toplawshı bakteriyalardıń 
roli júdá úlken. Olar ónimdarlıqtı arttırıw ushın zárúr áhmi
-
yetke iye, sebebi hawada bolatuǵın hám ósimlikler ózlestire al
-
maytuǵın azot mine usı bakteriyalardıń tirishilik iskerligi náti
-
yjesinde ósimlikler tárepinen jaqsı ózlestiriletuǵın azot birikpe
-
lerine aylandırıp beriledi.
Biologiyalıq sintez reakciyalarınıń toplamı