Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta



Download 1,07 Mb.
bet2/10
Sana25.03.2022
Hajmi1,07 Mb.
#509710
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Maxida kurs jumis

Termodinamika túsinigi.
Jilliliq texnikası uliwma texnik fundamental pánlerden biri bolip, texnikada
ıssılıqtı payda etiw usılların, ıssılıqtı energiyanıń basqa túrine aylandırıw
usılların, ıssılıqtı uzatıw usılların hám ıssılıqtı isletiliwin úyretedi.
Jilliliq texnikası bakalavrlar tayarlawda arnawlı pánlerdi úyreniw ushın
energetikalıq tálimattiń tiykari bolip xızmet etedi. Sanaattıń metallurgiya,
mashinasazliq, taw-kán jumısı, awıl xojaligi hám basqa tarawlarda ıssılıqtı beriw
hám ajiralıp shıǵıwı, ıssılıq almasinuwi, mashina, apparatlarda júz beretuǵin
ıssılıq processleri hám de elektr energiya hám ıssılıqtan ónimli paydalanıw zárúrli
áhmiyetke iye. Jilliliq texnika páni joqarı maman hám básekige shıdamlı kadrlar
tárbiyalap tayarlawda tiykarǵı orin tutadı. Bul pán studentlerdi ilimge qızıqtırıw,
nızamlardı texnikada qollaniwi, processlerdi esaplaw, jilliliq kúsh apparatların
optimal jaǵdayların anıqlaw ushın járdem beredi.
Jilliliq texnikası páni úsh bólimnen ibarat:
1. Texnikalıq termodinamika
2. Jilliliq uzatılıwı
3. Jilliliq energetikalıq apparatları
Termodinamika sózi grekshe sózden alınǵan bolip «termos»- jilliliq,
«dinamikos»- kúsh degen mánini ańlatadı.
Texnikalıq termodinamika ıssılıq effektleri menen júz beretuǵin túrli
processlerde energiyanıń bir túrden ekinshi túrge, yaǵniy ıssılıqtı jumısqa hám jumıstı ıssılıqqa aylanıwın úyrenetuǵin pán. Texnikalıq termodinamika pán retinde
M.V. Lomonosov (1746 j.) tárepinen energiyanıń aylanıw hám saqlanıw nızamınıń ashılıwı, onıń «Jilliliq hám suwıqlıq sebepleri» (1747 j.) degen jumısında ıssı elementlar mikrobólekshelerdiń háreketdeligin tastıyıqlaw, (1765 j.) rus mexanigi I. I. Polzunov tárepinen birinshi universal puw mashinasınıń jańalıq ashılıwı nátiyjesinde universal porshenli dvigatelleriniń sızılması jaratılıwı hám termodinamikanıń ekinshi nızamınıń jaratılıwı nátiyjelerinde rawajlandi.
Termodinamikanıń rawajlanıwına R. Mayer (1872 j.), D. Joul (1843-1846 j.),
E. X. Lens (1844 j.), S. Karno (1824 j.), R. Klazius (1854 j.) hám v. Tomson (1856 j.)
óz jumısları menen úlken úles qosqan. Termodinamikanıń ekinshi nızamınıń
jaratılıwı dvigatellerdiń paydalı jumıs koeffisientin asırıw jollari kórsetedi.
Jilliliq apparatların proektlestiriw hám qurıw ushın onıń wazıypasın, islew
usılın hám onda bolatuǵin ıssılıq uzatıw processlerin biliw kerek. Íssılıq úsh
qıylı usılda : ıssılıq ótkiziwsheńlik, konveksiya hám nurlanıw usılında uzatıladı. Hár bir texnologiyalıq processlerdiń atqarılıwında ıssılıq energetikalıq apparatları qollaniladi. Íssılıq energetikalıq apparatları energiyanı bir túrden ekinshi túrge aylantırıp beredi. Anıq máseleler esaplawda, ańlatpalardı keltirip shıǵıwda hám olar arasındaǵı boylanislardi anıqlawda matematika pániniń orni úlken bolıp tabıladı. Denelerdi, hádiyselerdi hám processlerdi úyreniwde, analiz qılıwda fizika hám ximiya páni boyinsha bilimlerdi talap etedi.
Íssılıq texnikası páninen alınǵan bilimler azat hám abad watan, erkin hám
jetkilikli turmıs qurıwda, Ǵárezsiz Respublikamizdi gúlleniwi ushın intelektual dárejesi keń, etika -ádepli bárkámal insan tárbiyalawda óz úlesin qosadi.

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish