|
Predmetlerdi kórsetiw - keń tarqalǵan oqıtıw usıllarınan biri. Balalar quwırshaq kiyimlerin, oyınshıń, mekbellrin h.t.b. miynet quralların, súwret soǵıw, ılay, plastilinnen hár túrli buyımlar soǵıw, qurıw materialların kózden ótkeredi. Tárbiyashı predmetti hámme balalalarǵa jaqsı kórinetuǵın qılıp kórsetedi, ol haqqında anıq hám qısqa qılıp ayıtp beredi. «Qarań bul súwret soǵatuǵın qálemshe-bunıń menen súwret soǵamız. Ol uzın (kórsetedi), bir ushında túkleri bar, olar jumsaq. Qálesheni boyawǵa batırıp alamız hám súwret salamız».
Tárbiyashı predmetlerdi kórsetiw waqtında basshılıq roli sonnan ibarat, ol ayırım bililmredi ol yaki bul obekt haqqında bir pútin túsinikke birlestirip barıp, balalardıń dıqqat-itibarın predmetlerdiń hár túrli tárepleri hám ózgeshelikleriniń izbe-izlikte úyretip baradı. Balalardıń sóylewin rawajlandırıw, dógrek-átirap penen tanıstırıw jumıslarında kóbinese súwretler, illyustraciyalar kórsetiwden paydalanadı. Súwret sonday ayırmashıılqqa iye, onda balalar baqsha sharayatında qadaǵalaw múmkin bolmaǵan predmetlerdi hám hádiyselerdi kóriwi múmkin. Súwrette balalarǵa jańa bilimler beriw, olarldı ózleri aldın ushıramaǵan hádiyseler álemi menen tanıstırıw, alınǵan bilimlerdi qayta eske túsiriw hám bekkemlew ushın úlken imkaniyatlar beredi. Hámme balalar bir waqıttıń ózinde kórsetiw ushın súwret úlken ólshemde, onda súwretlengen nárseler anıq hám úlken bolıwı kerek. Tárbiyashı dáslep balalarǵa súwrettiń tiykarǵı mazmunın anıqlawdı, onda neler súwretlengenligin ayıtıwdı usınıs etedi. Ol súwrette jańa, balalarǵa tanıs emes hádiyseyaki olar tájriybesinde bolǵan nárse súwretlengenıń esapqa alıp~ birinshi halatta balalardıń ámeliy tájriybesine tayanıp, pedagogtıń ózi súwret mazmunıń túsindirip beredi~ ekinshi halatta olardıń tájriybesine tayanbay, balalardıń ózine súwret mazmunın aytıp beriwdi usınıs etedi. Súwretlerdi kózden ótkeriwde sóz hám túsindiriwdiń roli úlken. Tárbiyashı balalar itibarın baǵdarlaydı, súwretlerdegi bir nráseni sıpatlaydı. Jaqsılap qaraw lazım bolǵan nárseni ajıratıp kórsetedi, balalar bilimin, tájriybelerin qollanadı.
Úlgini kóresetiw sıpatlaw iskerligine, qurıw hám soǵıwǵa úyretiwde paydalanǵan usıllardan biri. Súwret, apllikaciya jasalǵanda mayda-shúyde nárselerúlgi bolıwı múmkin. :lgi úlken ólshemde jarqın, adamdı ózine tartatuǵın reńde, artıqsha deTállarsız bolıwı kerek.
Bazıda mektepke shekemgi tárbiya jasındaǵı balalardı dóretiwshilik jumısqa baǵdarlaw masqetinde tárbiyashı olarǵa bir neshe úlgi kórsetedi, bunıń menen ol orınlaw xarakteri hár túrli bolıwı múmkinligi, máselen, dekorativ súwret sızıwǵa tán dóretiwshilik tapsırmalardı orınlawda qollanıladı.
Jumıstı úlgige qarap orınlawǵa úyretiwde áwelshi úlgini balalar menen birgelikte kórip shıǵıw hám analiz qılıw kerek.
Jumıs (háreket) usılların kórsetiw. Háreketlerdi muzıkalıq súwretlew h.t.b. iskerlikti rawajlandırıw shınǵıwların tárbiyashı jeke háreketli kórsetiwden yaki háreket usılların kórsetiwden paydalanıw kerek~ súwret soǵıw, qırqıp alıw, qurıw-soǵıw jumısların qanday izbe-izlikte hám qalay orınlaw lazım.
Jumıs usılların kórsetiwde kórsetiw ushın orındı tuwrı tańlaw, balalardı qolaylı jerge jaylastırıw kerek. Máselen, fizikalıq tárbiya shınıǵıwların kórsetiwde tárbiyashı balalardı sonday qatarlastırıp qoyıw kerek, aldıńda pás boylı balalar, arqada boyı bálent balalar turadı, muzıka astında háreketlerdi kórsetiwde balalar aylana bolıp turadı, sebebi bunda kishkeneler háreketin hámme tárepten kórinedi. Tárbiyashı kórsetilgen jumıs, háreket qaysı tárepten anıqraq kórinse, ózi ushın sol halattı tańlaydı, máselen, qıysayıw shınıǵıwların hám dáslepki halat jatqan, otırǵan waqıttan baslanatuǵın bazı bir shınıǵıwlardı qasında turıp kórsetiwi kerek~ qırqıwdı jaqsısı balalar qaysı háreketti qapTáldan turıp kórsetiw lazım.
Kórsetiw anıq, túsinikli balalar hár háreketti anıń kóriwi ushın bólimlerge bólingen bolıwı kerek. Tárb`iyashı óziniń hár bir háreketin sóz benen túsindiredi. Bazıda balalar jumıstı orınlawdıń ayırım usılların bilgenliginen keyin tárbiyashı olarǵa tanıs emes usıllardı kórsetedi. Fizkultura hám muzıka shınıǵıwlarında kórsetiwge tiyisli ayıpım balalar qatnastırıladı, lekin bunda olardan Tálap etilgen háreketlerdi tuwrı orınlawǵa isenim bolıwı kerek.
Do'stlaringiz bilan baham: |
