Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi nawayí MÁmleketlik kanshilik instituti

Metallardı korroziyadan saqlaw:

● Metall sırtın basqa metall menen qaplaw. Bul maqsette qollanılatuın metalldın’ standart elektrod potentsialı metallardın’ aktivlik qatarında korroziyadan saqlanıwı kerek bolan metalldikine qaraanda teris ma’niske iye bolıwı kerek. Mısalı, temirdi tsink penen qaplaw (anodlıq qaplaw) oada u’lken payda keltiredi. Temirdi qalay menen qaplaw katodlıq qaplaw dep ataladı.

● Metalldı metall bolmaan zatlar menen qaplaw. Metallardın’ sırtın lak, boyaw, rezina, tez quramaytuın mineral maylar (salidol, vazelin), emal menen qaplaw.

● Metallara ha’r qıylı qosımshalar kirgiziw. Polatqa nikel ha’m molibden qosılanda onın’ korroziyaa shıdamlıı ja’ne de artadı.

● Metall sırtın ximiyalıq birikpeler menen qaplaw. Metall sırtında oksidli, fosfatlı, xromatlı h.t.b. perdeler menen qaplaw.

Korroziya tezligin arttıratuın zatlar korrozion aktivatorlar dep ataladı.Bulara ftoridler.xloridler, sulfatlar, nitratlar, ayırım bromidler ham iodidler kiredi. Ten’iz suwlarında xloridler kўp bolanı ushın metallar kўl suwına qaraanda tezirek korroziyaa ushıraydı.

Korroziya tezligin pa’seyttiretuın zatlar korrozion ingibitorlar dep ataladı. Olara aminler, mochevina, tiomochevina, sulfidler, aldegidler, xromatlar, fosfatlar, nitritler, silikatlar kiredi. Mısalı, temir tu’sirilgen suwa 0,3-0,4% li Na₂CrO₄ qosılsa onın’ korroziyası a’dewir pa’seyedi.

• 
  Korroziyaga tek metallar hám olardıń eritpeleri emes, bálki qurılıs materialları atap aytqanda beton da ushraydı.
  

• 
  Topıraqta korroziyalanish nátiyjesinde qazıqlar, gaz, suw hám neft trubaları hám de túrli metal konstruksiyalar jemiriledi. Topıraqta korroziyalanish tezligi topıraqta kislota hám basqa kúshli tásirqiluvchi zatlar bar ekenligine baylanıslı
  
• 
  Korroziyadan saqlaw ilajlarınan biri metall maydanına suw hám kislorodqa shıdamlı maylı boyawlar boyaw kerek, lekin olar da uzaq waqıt dawamında óz qásiyetlerin saqlap qala almaydı.
  
• 
  Korroziyaga alıp keliwshi ortalıqtı ózgertiw (korroziyani páseytiriwshi yamasa putkinley tóqtatuǵın ingibitorlar — aldegidlar, geterotsiklik birikpeler, ayrim aminlarrdi qosıw ) sıyaqlı ilajları kórinedi;
  
• 
  Korroziya" so'zi lotincha "corrodo - kemiruvchi" dan olingan. Kechki Lotin "korroziya - eroziya" haqida ma'lumotlar mavjud
  

• 
  Korroziyadan qorǵaw-ádette temir hám onıń birikpeleri polat hám shoyınlardı korroziyadan qorǵaw.
  

1. 
   Legirlew-qatqan bolekleri quramına passivlentiriwshi metallar (Cr,Ni,W) Bul usıl natiyjeli hám arzan.Qatqan bólekler ısılıqqa shıdamlılıq beredi.
   
2. 
   Qaplamalar-metallardıń júzesi turli zatlar menen qaplanadı.
   

1. 
   Metall qaplamalar
   

-Anod qaplama-metall ózinen aktiv metall menen qaplanadı-Zn,Al.

Bunda qaplama buzilsa hám metallkorroziyasına ushramaydı

-Katod qaplama-metall ozinen passiv metall menen qaplanadı

2. 
   Organik qaplamalar
   

-Lak hám boyawlar-metallardi boyaw menen olardi korroziyadan qorǵalıwı eń tarqalǵan apiwayi usıl esaplanadı

-Boyaw maylarınan paydalanıw

c) Oksid perdeler payda qılıw metallar juzesinde barqaror oksid perdeler payda qılınıwı menen

3) Qorǵaw usılı-Temir konstruktsiyalarǵa onnan aktivlew metall bólegi jaylastırılıwı.Nátiyjede korroziyon agent aktiv metalldı jemiredi.

4) Elektr toki.Temir konstruksiyalardan insan ushın ziyansız bolǵan kushsiz elektr toki (2-10V)ótkizilgende,metall korroziyadan qorǵaladı.Máselen temirjol relsleri sol usılda qorǵaladı.