|
ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ BILIMLENDIRIW, ILIM HÁM INNOVACIYALAR MINISTIRLIGI
ÁJINIYAZ ATÍNDAǴÍ NÓKIS MÁMLEKETLIK PEDAGOGIKALÍQ INSTITUTÍ
«MEKTEPKE SHEKEMGI TÁLIM» FAKULTETI MEKTEPKE SHEKEMGI TÁRBIYA HÁM DEFEKTOLOGIYA KAFEDRASÍ
60110400-«Arnawlı pedagogika (logopediya)» tálim baǵdarı 2 B kurs talabası
Saatbaeva Umidanıń
«Arnawlı pedagogika hám psixologiya» páninen
KURS JUMÍSÍ
Tema: Aqılı zayıp balalardıń kelıp shıǵiw sebepleri.
Orınlaǵan:
|
Saatbaeva Umida
|
|
|
Qabıllaǵan:
|
|
Nókis 2023
Tema: Aqılı zayıp balalardıń kelıp shıǵiw sebepleri.
Mazmuni:
Kirisiw
|
3
|
Tiykarǵi bólim
|
|
I. Aqılı zayıp balalarǵa ulıwma sıpatlama……………………………….
|
5
|
1.1. Aqılı zayıp balalardıń kelip shiǵiwiniń alımlar tárepinen úyreniliwi….
|
5
|
1.2. Aqılı zayıp balalardıń keltirip shıǵarıwshı faktorlar…………………...
|
10
|
II. Aqılı zayıp balalarda alıp barılatuǵin korrekcion-pedagogikalıq jumıslar…………………………………………………………………….
|
14
|
2.1. Aqılı zayıp balalarda alıp barılatuǵin korrekcion-pedagogikalıq jumıslardı alıp barıw ózgeshelikleri…………………………………………
|
14
|
2.2. Aqılı zayıp balalarda alıp barılatuǵin dúzetiw jumısları……………….
|
22
|
Juwmaqlaw………………………………………………………………...
|
26
|
Paydalanílǵan ádebíyatlar ………………………………………….…….
|
27
|
KIRISIW
Temanıń aktuallǵı: Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 7-fevraldaǵı “Ózbekstan Respublikasin 2017-2021 jillarda bunnan bılay da rawajlandırıwdıń bes tiykarǵı baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyası’’n ámelge asırıwǵa baylanıslı Mámleketlik baǵdarlamanıń mámleketimiz hám jámiyetimiz ushın áhmiyetin, mazmun-mánisin keń túrde úgit-násiyatlaw, professor-oqıtıwshılar hám pán tarawın rawajlandırıw boyınsha pedagog kadr lar aldına úlken juwapkershilikli waziypalar júklendı.
Bunnan gózlengen maqset úzliksiz tálim sistemasin jáne de jetilistiriw jolın dawam ettiriw , sıpatlı tálim xızmetleri múmkinshiliklerin asırıw,miynet bazarınıń zamanagóy mútájliklerine muwapıq ,joqarı bilimli kadrlar tayarlaw, sonday-aq oqıw mákemelerin jańa oqıw metodıkalıq qollanbalar menen támiyinlew sıyaqlı is-ilajlardı orınlaw orınlaw názerde tutıladı.
Prizdentimiz tárepinen 13-oktyabr 2020-jılda “ Ayrıqsha tálim mútájlikleri bolǵan balalarǵa tálim tárbiya beriw sistemasın jáne de rawajlandırıw tuwrısındaǵı” PQ-4860 qararı qabıl etildı. Bul hújjet Nızam hújjetleri maǵlıwmatları milliy bazasında járiya etilgen hám 2020-jıl 14-oktyabrden kúshke kirgen.
Hújjetke kóre 2020-2025-jıllarda Xalıq tálimi sistemasında inklyuziv tálimdı rawajlandırıw konsepsiyası hám 2020-2021 jıllarda onı ámelge asırıw boyınsha “Jol xaritasi”duzip shıǵıladı. Bul konsepsiya 2 basqıshta ámelge asırıw rejelestirilgen bolıp 1- basqıshta (2020-2022-jıllar) inklyuziv tálimdı jolǵa qoyıw ushın shárt sharayatlar jaratıw bul boyınsha kadrlardı tayarlaw, sociallıqnormativ bazań jaratıw zárúr oqıw quralları ásbap-úskeneler menen táminlew názerede tutılǵan. Bul qarardan kórinip turǵanıńday elimizde imkanıyatı sheklengen balalarǵa itibar úlken. Bul tálimsistemasın eń jaydırıw ushın aldı menen jámiyetti mekteptegi salamat balalardı hám ,imkaniyati sheklengen balalardı hám maslastırıw kerek.
Mektepke shekemgi jastaǵı balalar hár bir nárseni biliwge qızıǵıwshań bolıp keledı, hár qanday islerge jedelli kirisedı. Zatlardı salistiradı, buniń nátiyjesinde olar kòp zatlardıň qásiyetlerin, òzgesheliklerin bilip aladı.
Balalarda mánisin tùsinip oylawdıń dáslepki belgileri kòrine baslaydı. Oylaw hám sòylew ekewi baylanisli rawajlanadı. Ózin qorshap turǵan ortalıqtı baqlaw menen olardıń barliǵin bilip aliwǵa háreket etedı, òzinshe tùsiniwge ham òzinshe tùsindıriwge umtiladı.
Turmıs hám miynet tájiriybesi, tárbiya tásiri menen mektepke shekemgi jastaǵı balalarda ádep-ikramlılıq, eleslew, sezim, ápiwayı minez-qulıq òlshemleri qáliplese baslaydı. Ata-analar sóz arqalı balalarda ádep-ikramlılıq qásiyetlerdı qáliplestiriwge jedelli kirisedi. Bala olardı esitedi, tákirarlaydı, hátte óz quwırshaqların sonday etip «tárbiyalawǵa» umtiladı. Balanıń turmısın, miynetin hám adamlar menen qarım-qatnasın ádep-ikramlılıq tárbiya kóz-qarasin sistemalı durıs, sheber hám maqsetli ráwishte sholkemlestiriw zárur.
Hár tárepleme rawajlangan adamlardı tárbiyalaw bul eń dáslepki tálim-
tárbiya basqıshı bolǵan balalar baqshasınan baslanadı. Sol ushın da mektepke shekemgi tarbiya mákemeleri jámiyetimizdıń rawajlanıwına tásirin tiygiziwshi eń áhmiyetli dereklerdıń biri bolı esaplanadı.
Sebebi, bala usı jasında dúnyani mazmunlı tanısıp hám qorshap turǵan ortalıqqa kòz-qarası durıs tùsinikler menen tolısıp bayıp tursa, balanıń sanasında keleshek ushın kúlkili bolǵan, jaqsı, unamlı nárseler qáliplesip, jetilisip baradı.
Arnawlı tálim sisteması degende fizikalıq hám ruwxiy kemshiliklerge iye bolǵan balalarga (kózi ázzi, gúń-saqaw, aqılı zayıp, tayanısh háreketi apparatında kemshiligi bolǵan, tilinde kemshiligi bar bolǵan balalar) aniq maqsetti gózlep «korrekciya», «kompensaciya», «reabilitaciya» islerin ámelge asıratuǵın arnawli tálim mekemeleri, kózi ázzi balalar ushin, esitiwinde kemshiligi bolǵan balalar ushin, aqılı zayıp balalar ushin arnawli mektepke shekemgi tálim túsiniledı.
Ózbekstan Konstituciyasına tiykarlanǵan milletinen, dininen, jınısınan, sociallıq kelip shıǵıwına qaramastan tálim aliwǵa huquqlı. Mayıplardı sociallıq huqıqıy qorǵawdı mámleket óz minneti dep biledi.
Arnawli tálimniń ján bir tárep ol úsh ministrlikke xalq tálimi ministrligi, sawlıqtı saqlaw ministrligine hám sociallıq támiynat ministrligi menen birgshelikte jumis alıp baradı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
