Ўзбекскистон алоқа ва ахборотлаштириш агентстлиги

4.2. Dastlabki hisoblashlar
1. RL-zanjirning kirish va uzatish AChX va FChX xarakteristikalarini hisoblash va chizish (4.15- rasm). Agar chastota 1–20 kGs diapazonda o‘zgarsa, hisoblashni R = R_L + R₃= R^L + R₅, L = L₁+ L₅ (1.1- jadval) uchun amalga oshirish (R_L= 30 Om – induktivliklar yo‘qotish qarshiligi)
4.1- jadval

Zanjir elementlari	Maket nomeri
	1	2	3	4	5
S1-S10 sig‘imlar (nF)	14.2	14.7	10.0	15.5	20.0
L1 – L6 induktivliklar (mGn)	22,5	19.8	30.0	25.0	14.3
Rezistorlar R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 (kOm)	100 3.6 1.0 0.05 1.0 3.6 100	100 3.6 1.0 0.05 1.0 3.6 100	100 3.6 1.0 0.05 1.0 3.6 100	100 3.6 1.0 0.05 1.0 3.6 100	100 3.6 1.0 0.05 1.0 3.6 100

2. Chastota 1–20 kGs diapazonda o‘zgaranda R = R₃= R₅, C = C₂= C₈uchun RS-zanjirning kirish va uzatish xarakteristikalarini hisoblash va grafiklarini chizish (4.17- rasm).

4.3. Ishni bajarish tartibi
1. Sxema bo‘yicha yig‘ish (4.19- rasm) (K3, K13, K14, K26, K20 kalitlarni tutashtirish). PK klaviaturasi yordamida uzatish AChX va FChX xarakteristikalarini olish uchun kirish signalining parametrlarini berish (pastki chastota - f_p= 1 kGs, yuqori chastota f_yu = 20 kGs, chastota bo‘yicha qadam - Δf = 500 Gs, tebranishlar amplitudasi - 1 V).
PK ekranida olingan xarakteristikalarni diskka (yoki flesh-xotiraga) ko‘chirib olish.
2. Zanjirda L₁ elementni L₁ + L₄ 2L1 elementga almashtirish (4.19- rasm) (K3, K15, K26, K20 kalitlarni tutashtirish) bilan 1- bo‘limdagi o‘lchashlarni tarorlash. Induktivlikning o‘zgariida AChX va FChXning o‘zgarishlarini belgilash.
3. Zanjirda L₁ elementni R₃ = R₅ va R₅ na L₅ = L₁ elementlarga almashtirish (4.19- rasm) bilan L₅ induktivlikdan chiqish kuchlanishini olishda uzatish AChX va FChX xarakteristikalarini o‘lchashlarni takrorlash.
4.19- rasm 4.20- rasm
4. Zanjirda L₅ induktivlikka L₄ induktivlikni ketma-ket ulash bilan to‘liq induktivlikda AChX va FChX xarakteristikalarini o‘lchashlarni takrorlash:

5. 4.20- rasmda keltirilgan sxemani yig‘ish. Chastotalar dipazoni uchun (1- bo‘lim) sihimdan kuchlanish olinishida uzatish AChX va FChX xarakteristikalarini o‘lchashlarni amalga oshirish.
6. Sig‘imning qiymatini zanjirning chastotaviy xarakteristikalariga ta’sirini tadqiq qilish uchun 5- bo‘lim bo‘yicha o‘lchashlarni quyidagi ikkita hollar uchun takrorlash
1) C₈ sig‘im o‘rniga C₈+ C₁₀ = 2 C₈ ulangan;
2) C₈ sig‘im o‘rniga C₈ va C₆ sig‘imlar ketma-ket ulangan.
7. RC-zanjirning chastotaviy xarakteristikalarini tadqiq qilish uchun qarshilikdan chiqish kuchlanishini olishda zanjirda rezistorni C₂ = C₈ kondensatorga, C₈ kondensatorni R₃ = R₅ rezistorga almashtirish va oldingi hollardagi kabi o‘sha dipazonda AChX va FChX xarakteristikalarini o‘lchashlarni amalga oshirish.
8. 6- bo‘limga o‘xshash RC-zanjirning C₂ sig‘im C₂ va C₆ ketma-ket ulanishga almashtirilganda chastotaviy xarakteristikalarini o‘zgarishlarini tadqiq qilish.
9.O‘tkazilgan o‘lchashlar natijalari bo‘yicha zanjirlarning kirish AChX va FChX xarakteristikalarini hisoblash va grafiklarini chizish (4.19- rasm, 4.20- rasm).
10. f = 1, 10, 20 kGs chastotalar uchun RL- va RC-zanjirlardagi kuchlanishlar vektorlar diagrammalarini qurish.
4.4. Hisobot tarkibi
Hisobot quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak:
1. Jadvallar va grafiklar ko‘rinishidagi natijalar
2. Tajriba tadqiqotlari sxemalari.
3. Tajribada olingan chastotaviy xarakteristikalar grafiklari.
4. Vektorlar diagrammalari.
5. Hisoblash va tajriba ma’lumotlarini farqlanishi sabablari tushuntirilgan ish bo‘yicha qisqacha xulosalar.
4.5. Nazorat savollari

1. 
   Zanjirning amplituda-chastotaviy xarakteristikasi deb nimaga aytiladi?
   

2. Zanjirning faza-chastotaviy xarakteristikasi deb nimaga aytiladi?
3. Aktiv qarshilik va induktivlikka ega bo‘lgan zanjirda kuchlanish va tok orasidagi fazaviy surilish qanday aniqlanadi?
4. Aktiv qarshilik va sig‘imga ega bo‘lgan zanjirda kuchlanish va tok orasidagi fazaviy surilish qanday aniqlanadi?
5. Aktiv qarshilik va induktivlikka ega bo‘lgan zanjirning vektorlar diagrammasi qanday ko‘rinishda bo‘ladi?
6. Aktiv qarshilik va sig‘imga ega bo‘lgan zanjirning vektorlar diagrammasi qanday ko‘rinishda bo‘ladi?
7. EYuK manbai va tok manbaidan ta’minotda ketma-ket ulangan R va L elementlarga ega bo‘lgan zanjir uchun elementlardagi tok va kuchlanishning chastotaga bog‘liqligini ko‘rsatish.
8. EYuK manbai va tok manbaidan ta’minotda ketma-ket ulangan R va S elementlarga ega bo‘lgan zanjir uchun elementlardagi tok va kuchlanishning chastotaga bog‘liqligini ko‘rsatish.
9. EYuK manbai va tok manbaidan ta’minotda parallel ulangan R va L elementlarga ega bo‘lgan zanjir uchun elementlardagi tok va kuchlanishning chastotaga bog‘liqligini ko‘rsatish.
10. EYuK manbai va tok manbaidan ta’minotda parallel ulangan R va S elementlarga ega bo‘lgan zanjir uchun elementlardagi tok va kuchlanishning chastotaga bog‘liqligini ko‘rsatish.
11. Ketma-ket ulangan R va X elementlarga ega bo‘lgan zanjirdan parallel elementlarli zanjirga ekvivalent o‘tish qanday amalga oshiriladi?
12. Parallel ulangan R va X elementlarga ega bo‘lgan zanjirdan ketma-ket elementlarli zanjirga ekvivalent o‘tish qanday amalga oshiriladi?
13. Real manbalar bilan ishlashda EYuK generatoriva tok generatori rejimi qanday ta’minlanadi?
14.Kirishdagi va zanjirning elementlaridagi ma’lum kuchlanishlar bo‘yicha R va X elementlar ketma-ket ulangan zanjirda kuchlanish va tok orasidagi fazaviy surilish qanday aniqlanadi?