Ўзбекистоп Республикасида хизмат кўрсатган фан арбоби

катлари туфайли тўсатдан юз берган кучли руҳий ҳдяжонланиш ҳола-
тида кэеддан одам ўддиришдан иборатдир.
Кучли руҳий ҳаяжонланиш ҳолатида қасддан одам ўлдириш —
физиологик аффект (кучли ҳаяжон, жазава) ҳолатидаги одам ўлди-
ршццир.
Мазкур модда шундай тузилганки, у қуйидаги иккита:
1) айбдорнинг алоҳида руҳий жисмоний ҳолати;
2) одам ўлдириш жабрланувчининг айби билан содир этили­
шини ҳисобга олади.
Айбдорни Ў зР Ж К 98-моддаси бўйича жавобгарликка тортиш
учун куйидаги учта жиҳат:
1) низо манбаи - жабрланувчининг ғайриқонуний зўрлиги ёки
оғир ҳақорати ёхуд бошқа гайриқонуний ҳаракатлари;
2) низо манбаи натижасида айбдорда кучли руҳий ҳаяжонла-
ниш (физиологик аффект) ҳолатининг юзага келганлиги;
3) субъектнинг шундай ҳолатда тўсатдан жабрланувчини ўлди-
риб қўйиши мавжудлигини аниқташ зарур.
Физиологик аффект - қисқа муддатли, аммо жўшқин ҳис-
туйгули ҳаяжонланиш, очиқцан-очиқ, қисқа муддатта тугақиб ке­
тиш ва айни чоғда — ниҳоятда кучли, шиддатли кечинма, қаттиқ
газабланишга айланиб кетувчи жаҳл, ваҳимага айланиб кетувчи
қўрқув, чорасиэлик даражасидаги қайғу бўлиб, бунинг натижаси­
да айбдор ўз ҳаракатларини назорат қилиш имкониятини ва улар­
ни идора қилиш қобилиятини қисқа муддатга йўқотади.
Одам физиологик аффект ҳолатида ўз ҳаракатлари учун жавоб
бера олади, нима қилаётганини тушунади, бироқ ўз ҳаракатлари-
ни идора қилиш қобилияти бўшашиб, ўзини тўла идора қила ол-
40

---

майди. Шахс ана шу қобилиятини тўла йўқоттан ҳолларда, у пато­
логик аффект ҳолатида бўлади, бу шахсни ақли норасо деб топиш
учун шарт-шароит вужудга келади.