Ўзбекистоннинг марказий ва жанубий минтақаларида буғдой касалликларининг тарқалиши ва уларга қарши кураш чоралари

МИКРОБИОЛОГИЯНИНГ ҚИСҚАЧА РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

• Микроорганизмларнинг очилиши биринчи микроскопни кашф этилиши билан боғлиқдир. Биринчилар қатори Ганс ва Захарий Янсен, сўнгра Г. Галилей ва К. Дреббель томонидан энг содда микроскоплар яратилди ва янада такомиллаштирилди.
• Шундай бўлсада, кўпчилик адабиётларда микроскопни биринчи бўлиб, 1609-1610 йилларда италиялик физик олим ГАЛИЛЕО ГАЛИЛЕЙ ихтиро қилганлиги келтирилган.

Галилео Галилей
(1564-1642)

МИКРОБИОЛОГИЯНИНГ ҚИСҚАЧА РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

• Биринчи бўлиб англиялик олим РОБЕРТ ГУК микроскопни такомиллаштириб илмий кузатишлар учун қўллаган 1665 йил.
• “Cell” – ҳужайра атамасини биринчи бўлиб фанга киритди.

Роберт ГУК

МИКРОСКОПЛАР

МИКРОБИОЛОГИЯНИНГ ҚИСҚАЧА РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

• Микрооганизимлар ҳақида биринчи маълумот XVII аср охирларида голландиялик АНТОН ВАН ЛЕВЕНГУК (1632-1723) томонидан 1676 йил 160-200 маротаба катта қилиб кўрсатадиган микроскоп орқали бактерияларни кузатиши ҳақидаги маълумот билан бошланди. Янги фан - микробиологияга асос солинди;
• Микробиология тарихининг «морфология» даврини бошлаб берди;

АНТОН ВАН ЛЕВЕНГУК
(1632-1723)
ЛЕВЕНГУК
фойдаланган микроскоплардан бири: 1 – линза; 2 – тўғноғич, объект ўшанга бириктирилади; 3, 4 – фокусловчи винтлар

МИКРОБИОЛОГИЯНИНГ ҚИСҚАЧА РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

• Микробиология фанини ривожланишида рус олими М.М. ТЕРЕХОВСКИЙ (1740-1796) нинг хизматлари ҳам каттадир. У микроорганизимлар маълум давргача катталашиб сўнгра бўлинишини аниқлади ва микроорганизмларга температура, химиявий моддалар - кислота, спирт ва ишқорларни таъсирини ўрганади.
• Биринчи бўлиб даниялик табиатшунос олим ОТТО МЮЛЛЕР микроорганизмларни маълум бир системага солишга ҳаракат қилади. 1786 йилда чоп этган китобида шу давргача маълум бўлган микроорганизмларнинг энг асосий шакллари кўрсатилганди. У микроорганизмлар - ҳайвон ва ўсимлик оралиғидаги организмлар деб атади.
• 1852 йил ПЕТРИ баъзи микроорганизмлар ўсимликлар дунёсига киради, деб таҳлил қилди. КОН 1854 йил вибрионларнинг ташқи шакли, ўсиши ва кўпайиши тубан сув ўтларга ўхшашлигига қараб, уларни тубан ўсимликлар группасига киритди. НЕГЕЛИ микроорганизм ҳам, худди замбуруғлар сингари хлорфиллга эга бўлмасдан, чириб келаётган органик моддалар ҳисобига озиқланишини аниқлади. Микроорганизмларнинг кўпайиш хусусиятларини ҳисобга олиб, Негели уларни алоҳида бўлак-замбуруғлар группасига бирлаштирди.