Ўзбекистонда саноат тармоқларини барқарор ривожлантиришда давлатнинг роли, биринчи навбатда, макроиқтисодий барқарорликни таъминлаш мақсадида миллий иқтисодиёт тармоқларини тартибга солиш, шу жумладан, монополияга қарши сиёсатни амалга

3-расм. Саноат тармоқларини модернизация қилиш, техник ва технологик 
янгилашга асосий эътибор қаратиш сабаблари 
Манба: Муаллиф томонидан тузилган. 
Макроиқтисодий сабаблар 
Микроиқтисодий сабаблар 
Техник-иқтисодий 

илмий тадқиқотлар 
асосида технологияларни 
ривожлантириш; 

хомашё базалар ҳажми ва 
сифатининг пасайиши, 
яъни бу қўшимча хомашё 
манбаларидан самарали 
фойдаланиш йўлларини 
излаш имконини яратади; 

иқтисодий 
ахборотларнинг 
кучайиши 
Бозор муносабатлари 

сотиб олиш 
қобилиятининг 
пасайиши шароитида 
рақобатнинг кучайиши; 

кириб борилмаган 
бозор ва реал 
харидорлар 
эҳтиёжларининг 
мавжудлиги; 

юқори технологик 
маҳсулотларга бўлган 
талабнинг ошиши 
Давлат ислоҳотлари 

жамият ва иқтисодиётни модернизация 
қилишга йўналтирилган давлат 
сиёсатининг амалга оширилиши; 

қонунчилик талаблари; 

берилаётган имтиёзлар; 

алоҳида тармоқларни ривожлантириш 
бўйича устувор йўналишларни давлат 
томонидан қўллаб-қувватлаш; 

ишлаб чиқариш жараёнлари ва 
маҳсулотларга қўйиладиган маҳаллий 
ва жаҳон экологик стандартларига 
амал қилиш 
Ресурслар 

асосий воситаларнинг 
ейилиши; 

асосий воситаларнинг 
маънавий эскириши; 

корхоналарда техник 
ва технологик 
ўзгаришларни амалга 
ошириш учун моддий ва 
номоддий ресурсларнинг 
мавжудлиги 
Ташкилий

объектлар ва бозор 
талабларидан келиб 
чиққан ҳолда 
ишлаб чиқариш 
унумдорлигини 
ошириш; 

маҳсулот сифатини 
ошириш 
Инвестицион 

модернизация 
қилиш, техник ва 
технологик 
янгилашни 
амалга ошириш 
учун молиявий 
ресурсларнинг 
мавжудлиги ва 
етарлилиги 
Субъектив 

корхона эгалари 
ва акциядорлари 
талаблари 

---

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, сентябрь-октябрь, 2015 йил 
6 
www.iqtisodiyot.uz
-
кооперация биржалари ва инновацион ярмаркаларни ташкил этиш 
орқали саноат тармоқларида модернизация қилиш, техник ва технологик 
янгилаш жараёнларини янада жадаллаштириш; 
-
илмий тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишлари (ИТТКИ) ва амалий 
тадқиқотларни буюртма ва грант шаклида давлат томонидан қўллаб-
қувватлашни такомиллаштириш ва бошқалар. 
Саноат тармоқларини модернизация қилиш, техник ва технологик янгилаш 
бўйича ташкилий-иқтисодий механизмларнинг услубий асосини қуйидагича 
белгилаш мумкин: 
-
молиявий капиталга нисбатан миллий ишлаб чиқаришда ижтимоий-
иқтисодий субъектлар тизимини шакллантирувчи хусусий мулкчилик воситаси 
сифатида ёндашиш; 
-
ҳудудлардаги саноат тармоқларини модернизация қилиш, техник ва 
технологик янгилаш салоҳиятини баҳолаш, иқтисодий ривожланиш ва 
иқтисодий ўсиш кўрсаткичларидан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқаришни 
ташкилий-технологик даражасини баҳолаш усули; 
-
иқтисодий субъектларни модернизация қилиш, техник ва технологик 
янгилашга бўлган қобилияти ва имкониятини белгиловчи техник-иқтисодий 
кўрсаткичларга асосланган саноат тармоқларини модернизация қилишнинг 
иқтисодий самарадорлигини баҳолаш воситаси. 
Саноат корхоналарини модернизация қилиш, техник ва технологик 
янгилаш имкониятини белгиловчи асосий мезон корхона ўз ривожланиш 
жараёнини режалаштириш ва прогноз қилиш қодирлиги ҳисобланади. Ушбу 
жараёнларни бошқаришни 4-расмда келтирилган шаклда тавсифлаш мумкин.