Ўзбекистонда хотин-қизлар ҳУҚУҚларини таъминлашнинг ташкилий-ҳУҚУҚИЙ

2.3. Меҳнат ва бандлик соҳасида камситишнинг 
олдини олишга доир масалалар
Ўзбекистонда хотин­қизларнинг камситилишини бартараф этиш ва уларни мамлакат иқ­
ти со дий ва ижтимоий ҳаётида фаол иштирок этишга жалб қилиш учун барча ҳуқуқий 
ша роитлар яратилган. Хотин­қизлар ва эркакларнинг тенглиги ва жинсий камситишлар 
Конс титуцияда мустаҳкамлаб қўйилган. Хотин­қизлар учун қонунчилик билан меҳнат 
ҳу қуқ ларидан фойдаланишда тенг имконият ҳамда уларни ҳимоялаш кафолатлари бел­
ги ланган. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 37­моддаси, шунингдек Меҳ­
нат кодексининг 6­моддаси меҳнатга оид муносабатларда хотин­қизларни камситишни 
та қиқ лайди. Бунга кўра камситилган шахслар, келтирилган моддий ва маънавий зарар­
ни ундириш учун белгиланган тартибда судга мурожаат қилишлари мумкин.
Бундан ташқари, улар учун меҳнат соҳасида оилавий мажбуриятларини бажаришида 
қў шим ча кафолатлар белгиланган — булар ҳомиладор аёллар ва ёш боласи бор аёл­
ларни ишга олишда (бўшатишда) қўшимча кафолатларнинг берилиши, ноқулай меҳнат 
шароитига эга ишларда аёллар меҳнатидан фойдаланишни тақиқлаш, ҳомиладорлиги 
ва туғиши туфайли ҳамда бола парваришлаши учун таътил бериш, қўшимча дам олиш 
кунлари ва таътил бериш ва бошқалар.
Ҳукумат бозор иқтисодиётига ўтиш даврида оилалар даромадлари кўпайишини қўллаб­
қувватлаш кўп жиҳатдан хотин­қизларни ишлаб чиқариш соҳасига жалб қилишга боғлиқ 
эканлигини англаб, меҳнат фаолиятини ва бола тарбияси билан боғлиқ ғамхўрликни са­
марали мослаштириш учун тегишли шароит яратишга муҳим эътибор қаратмоқда.
Ишлаётган аёллар учун меҳнат соҳасида имтиёз ва кафолатлар белгиланган бўлиб, ҳуж­
жат ларда ноқулай меҳнат шароитига эга ишларда аёллар меҳнатидан фойдаланишни 
чек лаш, қулай иш вақтининг белгиланиши, меҳнат нафақасини олиш учун белгиланган 
ёш кўрсаткичини камайтириш ўз ифодасини топган.
Ҳомиладор аёлларнинг ва уч ёшгача боласи бўлган аёлларнинг иш берувчининг хоҳишига 
кўра ишдан бўшатилишига йўл қўйилмайди, корхона тўлиқ тугатилиши билан боғлиқ 
ҳолатлар бундан мустасно.
Иқтисодиётда нодавлат секторнинг шаклланиши фаолиятнинг янги соҳаларини кел­
тириб чиқарди. Улар эса ўз навбатида ҳар бир инсоннинг қобилият ва қизиқишларига 
тўғри келадиган мустақил меҳнат, яъни хусусий тадбиркорлик, кичик ва ўрта бизнес 
билан шуғулланиши учун чекланмаган имкониятлар берди.