|
10
=70 – 0,22d
ext
teng bo’ladi.
11. Yig’ma konstruksiyalarning alohida bo’laklari orasidagi choklarning
siqilishidan vujudga keladigan yo’qotuv
σ
11
quyidagi formuladan topiladi:
σ
11
=n
∆lE
s
/l,
(2.10)
bu yerda n – cho’ziladigan armatura bo’ylab joylashgan choklar soni;
∆l –
choklar deformatsiyasi bo’lib, beton bilan to’ldirilgan har bir chok uchun 0,3
mm ga, betonsiz ulangan chok uchun 0,5 ga teng bo’ladi; l – taranglanayotgan
armatura uzunligi, mm.
Yo’qotuvlarning to’liq qiymati
σ
los
=
σ
los1
+
σ
los2
bo’ladi.
Armaturalarni tirgaklarga tirab taranglanganda
σ
los1
=
σ
1
+
σ
2
+
σ
3
+
σ
4
+
σ
5
+
σ
6
va
σ
los2
=
σ
8
+
σ
9
, uni betonga tirab taranglanganda esa
σ
los1
=
σ
3
+
σ
4
va
σ
los2
=
σ
7
+
σ
8
+
σ
9
+
σ
10
+
σ
11
bo’ladi. Yo’qotuvlarning umumiy son qiymati
σ
los
me’yor bo’yicha 100 MPa dan kam olinmaydi
Ko’priklardagi oldindan zo’riqtirilgan temirbeton elementlardagi
kuchlanishlarni aniqlash. Keltirilgan kesim.
Тemirbeton elementlarida
materiallar qarshiligi formulalarini qo’llash uchun, uning kesimini statik
jihatdan teng kuchli bo’lgan bir jinsli tizimga keltiriladi. Beton va armaturani
birgalikda ishlashi, ular orasidagi birikuv (ssepleniye) ning mavjudligi tufayli
armatura bilan betonning deformatsiyasi bir xil bo’ladi, ya’ni
ε
s
=
ε
b
. Shunga
ko’ra
σ
s
/E
s
=
σ
b
/E
b
, bunda
σ
s
=E
s
σ
v
/E
v
=
ασ
v
,
α = E
s
/E
v
. Buning ma’nosi shuki,
armatura kesimining har bir yuza birligiga shartli ravishda beton yuzasining
«n» ta birligi mos keladi.
Elementlardagi kuchlanishlarni hisoblashlarda oldindan zo’riqtirish
aniqligi koeffitsiyenti e’tiborga olinadi.
γ
sp
=l ±
∆γ
sp
,
(2.11)
bunda
∆γ
sp
– armaturadagi oldindan zo’riqishning chetga chiqishini
41
chegaraviy qiymati; armaturani mexanik usulda taranglagan
∆γ
sp
=0,1; elektr-
termik usulda taranglaganda,
∆γ
sp
= 0,5p(1+1/ n
1/p
)/
σ
sp
, (2.12)
ammo 0,1 dan kichik emas. Bunda r (2.21) formuladan topiladi, p
r
–
element kesimidagi zo’riqtirilgan sterjenlar soni. Oldindan zo’riqish salbiy
ta’sir qilganda «plyus», ijobiy ta’sir qilganda «minus» belgisi olinadi.
Oldindan zo’riqishlarni yo’qolishini hisoblashda, yoriqlar ochilish enini
aniqlashda va deformatsiyaga hisoblashda
∆γ
sp
= 0 (
γ
sp
=l ) qabul qilish ruxsat
etiladi.
Keltirilgan kesimning geometrik tavsiflari. 2.17-rasmda tasvirlangan
temirbeton elementining keltirilgan kesim yuzasi
A
red
= A +
αA
sp
+
αA
sp
+
αA
s
+
αA
s
. (2.13)
Keltirilgan kesimning cho’zilgan qirraga nisbatan statik momenti
S
red
=S +
α
A
sp
a
p
+
α
A’
sp
(h – a'
p
) +
α
A
s
a
s
+
α
A'
s
(h – a
s
. (2.14)
Cho’zilgan qirradan keltirilgan kesim og’irlik markazigacha bo’lgan
masofa
y= S
red
/A
red
.
(2.15)
Ana shu keltirilgan kesimning neytral o’qqa nisbatan inersiya momenti
I
red
= I +
α
A
sp
(y
sp
)
2
+
α
A’
sp
(y’
sp
)
2
+
α
A
s
(y
s
)
2
+
α
A’
s
(y’
s
)
2
.
(2.16)
Oldindan
zo’riqtirilgan
konstruksiyalarda
oddiy
temirbeton
konstruksiyalardagi zo’riqishlarga qo’shimcha ravishda betonda taranglangan
armaturadan beriladigan siqilish zo’riqishlari paydo bo’ladi. Shuning uchun
oldindan zo’riqtirilgan konstruksiyalarni loyihalashda ularda, odatdagi
yuklardan tashqari siquvchi kuchlar ta’siriga ham hisoblanadi.
Beton va armaturadagi kuchlanishlarni aniqlash. Oldindan zo’riqtirilgan
elementning bo’ylama o’qiga tik bo’lgan kesimdagi kuchlanishlar beton kesimi
va taranglangan hamda taranglanmagan armatura kesimlari yuzasidan tashkil
topgan keltirilgan yuza uchun elastik jismdagi kabi aniqlanadi. Barcha
bo’ylama armaturalardagi siquvchi kuchlarni teng ta’sir etuvchisi R tashqi kuch
sifatida qabul qilinadi.
Тeng ta’sir etuvchi kuch R va uning keltirilgan yuza og’irlik markazigacha
bo’lgan yelkasi e
op
quyidagi formulalardan aniqlanadi (2.17-rasm):
42
P=
σ
sp
A
sp
+
σ’
sp
A’
sp
–
σ
s
A
s
–
σ’
s
A’
s
;
(2.17)
e
op
= (
σ
sp
A
sp
Y
sp
–
σ’
sp
A’
sp
Y’
sp
–
σ
s
A
s
Y
s
+
σ’
s
A’
s
Y’
s
)/P, (2.18)
bu yerda
σ
sp
va
σ
’
sp
– taranglangan A
sp
va A
’
sp
armaturadagi kuchlanishlar;
σ
s
va
σ
’
s
– taranglanmagan A
s
va A
’
s
armaturadagi kuchlanishlar.
2.17-rasm. Oldindan zo’riqtirilgan element kesimida hosil bo’ladigan kuchlanishlarni
aniqlashga doir egiladigan element kesimidagi kuchlar sxemasi: a – siqilishdagi
kuchlanishlarning joylanishi; b – qeltirilgan yuzaning geometrik xaraqteristikasini
topishga doir; v – siquvchi kuchlanish epyurasi
Betondagi kuchlanish umumiy holda nomarkaziy siqilish holatidagi
element kabi quyidagi formuladan aniqlanadi:
σ
bp
=P/A
red
±P e
op
Y
o
/I
red
,
(2.19)
bu yerda A
red
– beton kesimiga keltirilgan yuza; J
red
– keltirilgan kesim
og’irlik markazidan o’tuvchi o’qqa nisbatan A
red
yuzadan olingan inersiya
momenti; Y – keltirilgan kesimning og’irlik markazidan kuchlanish
aniqlanayotgan tolagacha bo’lgan masofa (2.17-rasm, b).
α=E
s
/E
b
; E
b
va E
s
43
beton va armaturaning elastiklik modullari.
Beton va armaturadagi kuchlanishlar nazorat qilinuvchi kuchlanishlarni
tekshirishda, tob tashlash va ko’p yuklar ta’sirida vujudga keladigan
yo’qolishlarni
aniqlashda,
yorilishbardoshlilik
bilan
deformatsiyalarni
hisoblashda va boshqa shu kabi hollarda topiladi. Oldindan zo’riqtirilgan
elementlarni hisoblashning o’ziga xos-xususiyatlari bor. Bu xususiyatlarni
elementlarni tashqi yuklarga hisoblashdan oldin ko’rib chiqish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
