Ўзбекистон темир йўллари” аж тошкент темир йўл муҳандислари институти «Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги» кафедраси

Кимёвий ҳолатга баҳо бериш учун қуйидаги маълумотлар берилади:
-КТЭЗМни тури ва миқдори; -
- КТЭЗМни сақланадиган омборхонанинг холати;
- Ҳавони метеорологик ҳолати; - Шамолнинг тезлиги;
- Худуднинг тузилиши;
- Захарли булутни тарқалиш характери;
- Ишчи-хизматчиларни сони ва уларни ҳимояланганлик даражаси.

Қўшни корхона омборхонасида КТЭЗМ сақланадиган катта ҳажмдаги идишларда захарли моддаларни авария натижасида хосил бўлган холатини, яъни КТЭЗМ тарқалиши натижасида захарловчи булутни темир йўл корхона ва худудга таъсир этишини аниқлаш тартиби.

Бунинг учун қуйидаги ишларни бажариш керак:

1. Кимёвий захарланган худуднинг майдон юзасини аниқлаш;
2. Захарланган булутнинг темир йўл корхонасига етиб келиш вақтини аниқлаш;
3. КТЭЗМнинг таъсир этиш вақтини аниқлаш; 4. Кимёвий захарланиш майдонида ишчи ходимлар орасида бўлиши мумкин бўлган шикастланишларни ва йўқотишларни аниқлаш;
5.Кимёвий захарланган худудларни масштабли чизмасини чизиш. Мустақил ишни бажаришда, кимёвий захарланган худуднинг эни ва узунлиги кўп жихатдан метеорологик ва ҳавонинг барқарорлигига боғлиқ эканлигини этиборга олиш лозим.


Мисол тариқасида:
Бу масалани қуйидаги тартибда ечилади:

Берилган маълумотлар:

1. 
   КТЭЗМнинг тарқалиш вақти, соат………………. 2,15
   
2. 
   КТЭЗМнинг тури………………………………… …….... хлор
   
3. 
   КТЭЗМнинг миқдори, т…………………………………….. 75
   
4. 
   Шамолнинг тезлиги, м/с……………………………………...3
   
5. 
   Ҳавонинг метеорологик ҳолати………………………….булутли
   
6. 
   Темир йўл корхонасигача бўлган масофа, км …………….4,5
   
7. 
   Омборхона тури ……………………………………усти ёпиқ
   
8. 
   Худудни тузилиши………………………………………..очиқлик
   
9. 
   Корхона ишчиларини газ ниқоблар билан таминланганлик даражаси,% …. 90
   
10. 
    Корхона ҳодимларини сони, одам……….…………….... .950
    

1.Кимёвий захарланган худудни узунлигини топиш.

Берилган метеорологик ҳолат бўйича (тун, булутли, шамолнинг тезлиги-3м/с)
1-жадвалдан ҳавонинг вертикал барқарорлигини топамиз – бу изотермия холати.
Хлор 75 т, худудни тузилиши-очиқлик, шамолнинг тезлиги – 3 м/с бўлганда изотермия холати учун КТЭЗМнинг тарқалиш узунлигини
2-жадвалдан оламиз.
У= 19 км (1)
Шамолнинг тезлиги 3 м/с бўлганда, захарли булутни тарқалиш чуқурлиги изотермия ҳолатида тўғриловчи коэффициент К_т= 0,55 (3-жадвалнинг изоҳида келтирилган маълумот)ни ҳисобга олган ҳолда захарланган майдон узунлигини аниқлаймиз. Бу,
У₃ = У · К_т = 19х0,55 =10,45 кмга тенг. (2)

а) Агар захарли модда сақланадиган усти ёпиқ омборхона шикастланган бўлса, заҳарланган булутнинг тарқалиш узунлиги 1,5 марта камаяди (3-жадвалдаги 2-изоҳ)

яъни:
У₃ = 10,45 : 1,5 = 6,96 км (3)