zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi

52-rasm. Uchib kelayotgan to’pni pastdan ilish
0 ’yin  jarayonida  darvozabonning  yon  tomoniga  yumalab  va  past 
uchib  kelayotgan,  shuningdek,  uning  old  tomonida  ancha  nariga
66

---

tushayotgan to’plami  ilishga ham to’g’ri  keladi.  Bunday  hollarda oldin 
tpning harakat yo’nalishi tomonga qarab jilish kerak.
Bu  ish  yugurish  qadami, juftlama  qadam  yoki  chalishtirma  qadam 
bilan,  shuningdek,  ko’proq  bir  oyoqda  depsinib  yuqoriga,  oldinga- 
yuqoriga  yoki  yon  tomonga  yuqoriga  sakrash  bilan  amalga  oshiriladi. 
Shundan keyingi harakatlar tizimining tahlili yuqorida berilgan.
To’pni yuqoridan ilib olish o’rtacha traektoriyada uchib kelayotgan, 
shuningdek,  baland  uchib  kelayotgan  va  pastga  tushib  kelayotgan 
to’plami egallab olish uchun qo’llaniladi (53-rasm).
Darvozabon tayyorlov  bosqichida  dastlabki  holatni  egallayotganda 
qo’llami sal bukib, oldinga yoki yuqoriga-oldinga uzatadi.
Oldinga  qaratilgan  kaftlaming  barmoqlari  yoziq,  yarim  bukilgan 
bo’lib,  "yarim  aylana"  singari  shakl  hosil  qilib  turadi.  Bosh  barmoqlar 
bir-biridan  uncha  uzoq  bo’lmaydi  (3-5  sm  dan  oshmaydi).  Ishchi 
bosqichda to’pning qlga tegishi  paytida barmoqlar uni  sal  oldindan -  
yonidan  tutib  oladi,  barmoqlar  bir-biriga  salgina  yaqinlashadi. 
Barmoqlaming  so’ndiruvchi  harakati  va  qo’llaming  bukilishi  hisobiga 
to’pning tezligi so’ndiriIadi.