zbekiston respublikasioliy va rta maxsus ta'lim vazirligi

12.1. Talabalarning ilmiy-o’quv faoliyati
Talabalaming  ilmiy  ishlarga  bo’lgan  iqtidor  o’quv  faoliyati 
jarayonida  shakllanadi.  Talabalaming  ilmiy  ishlari  kafedraning  o’quv 
ishlari  rejasiga  kiritiladi.  Ular  turli  shakllarda tashkillashtiriladi  va  eng 
asosiysi, kafedralardagi talabalaming ilmiy to’garak ishlari hisoblanadi.
Talabalar ilmiy to’garaklarining asosiy vazifalari:
- 
kafedralarga  yordam  berish,  talabalami  ilmiy-tadqiqot  ishlariga 
keng jalb qilish;
339

---

talabalaming 
barcha 
shakldagi 
ilmiy-tadqiqot 
ishlarini 
rivojlantirishga ko’maklashish;
-  ilmiy  konferensiyalarda  faol  ishtirok  etish,  talabalaming  ilmiy 
ishlari ko’rik va tanlovlarida ishtirok etish;
-  ilg’or  talabalar  ishlarining  nashriyotlarda  chop  etilishiga  yordam 
berish.
Institutlarda  talabalaming  ilmiy  ishlariga  juda  katta  e’tibor 
haratiladi.  Kafedralar kelishuviga asosan  ilmiy-tadqiqot  ishlarini  o’qish 
bilan  birgalikda  muvaffaqiyatli  olib  borayotgan  talabalarga  o’quv 
rejasini  bajarish  uchun  individual  grafiklar  belgbilanadi.  0 ’qituvchi  va 
aspirantlar bilan  bir  qatorda kutubxona jamg’armasidagi  adabiyotlardan 
foydalanish huquqi beriladi.
Ilmiy-tadqiqot  ishlariga  iqtidori  boMgan  talabalar  institutning 
bakalavr  bosqichini  tamomlaganlaridan  so’ng,  magistraturaga  o’qishga 
kirish uchun tavsiya etiladi, ular institut kafedralarida ishga olib qolinadi 
va doktoranturada qishni davom ettirishga maslahat beriladi.
Zamonaviy  murabbiy,  pedagog  uchun  materiallami  doimiy 
o’rganish  va  umumlashtirish,  hodisani  tubigacha  yetish,  qo’shma 
fanlardagi davomlami tatbiq qilish kabilar uning kasbiy majburiyatlarini 
bajarishdagi  darajasini  oshirishda  xarakterli  omillardan  hisoblanadi. 
Boshqacha  so’zlar  bilan  aytganda,  zamonaviy  murabbiyning  ish 
faoliyatida  ilmiy-tadqiqot  xarakteriga  ega bir  qancha  tomonlar  mavjud. 
Talabalik  yillarida orttirilgan  ilmiy  ish  ko’nikmalari  bunday  vazifalami 
samarali  yechish  imkonini  beradi.  Ilmiy  ishlar  jarayonida  talabalar 
pedagogik, 
tibbiy-biologik, 
sport-texnik 
tadqiqot 
usullarini 
o’zlashtirishadi.  To’plangan  materiallami 
qayta  ishlash  uchun 
matematik-statistik  va  boshqa  usullami  o’rganishadi  va,  asosiysi,  juda 
qiyin  va  ahamiyatli  hisoblangan  tadqiqot  uchun  to’g’ri  mavzu  tanlash 
san’atini o’zlashtirishadi.
Tadqiqot mavzusi talabaga tushunarli va dolzarb bo’lishi kerak.  Uni 
yechish uchun esa juda qiyin bo’lgan usullami noyob asbob-anjomlami, 
ko’p  sonli  tekshiriluvchilami  va  tadqiqotning  juda  murakkab 
tashkillashtirilishini talab qilmaslik kerak.
Ilmiy  tadqiqot  farazga  (gipoteza),  yani  ilmiy  isbotlangan  taklifga 
suyanishi  kerak.  Bu  esa  tadqiqot  davomida  olimlar  tomonidan 
tasdiqlanadi va nazariy isbotlangan hisoblanadi.
Taiabalarning  ilmiy  tadqiqotlari  ob’ekti  bo’lib,  o’rgatish  va 
tarbiyalash,  tashkil  qilish  va  rejalashtirish,  sport  mashg’uloti  asoslari: 
uning  mohiyati,  rejalashtirilishi,  vazifalari,  mazmuni,  tiklanish
340

---

jarayonlari,  texnika,  taktika,  jismoniy  sifatlaming  rivojlanishi, 
ko’nikmalarni rivojlantirish masalalari o’rin egallashi mumkin.