Ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети

 
9 - жадвал: Тарбия методлари таснифи 
№ Методлар 
Таснифи
1. Ибрат, намуна 
кўрсатиш 
Зиддини мисол келтириб, моҳиятини очиб 
бериш, маслаҳат бериш, узр сўраш, ўрнак 
кўрсатиш, ибрат олиш. 
4. Ҳикоя, суҳбат
Моҳиятини 
тушунтириш, 
ўргатиш-
одатлантириш, машқ қилдириш.
7. Рағбатлантириш Тақдирлаш, таърифлаш.
8. Жазолаш
Танбеҳ, сукут. 
9. Талаб
Сўраш, тинглаш, таққослаш, хулосалаш, 
бирлаштириш, ажратиш. 
Маънавий-ахлоқий тарбия узоқ муддатли, мураккаб жараён 
ҳисобланади ва уни такомиллаштиришга инновацион ёндашув 
янгилик ўрин алмашинувчи, бекор қилинувчи ёки очиб 
берувчиларга қараб белгиланади.

---

13 
Бу жараённинг самарали ташкил этилиши бир қатор 
омилларнинг таъсири асосида кечади. Алломанинг қарашларида 
ўзлигини англаган шахс, энг аввало, ақлли ва соғлом туйғули 
киши бўлиб, руҳи танини ўз йўлига солган инсон бўлиши лозим.
Инсоннинг 
ахлоқий қиёфаси
кўзларни, яхши нарсаларни 
кўришга қаратиши, қулоқларни ҳикматли сўзларни тинглашга 
қаратиши, сўзни ширин сўзлаши ва маъно билан тўлдириши, қўл 
ва оёқлар орқали яхши амалларни бажаришида бўлса, 
маънавий 
қиёфаси
иймон-эътиқодли, бағрикенг, иродали, қалби пок ва 
виждонли бўлишида эканлиги тасвирланади. Кўз, қулоқ, сўз, қўл 
ва оёқларни соф сақлаш инсон қалбининг тозалигидан далолат 
беради ва инсонда маънавий-ахлоқий қиёфа намоён бўлади.
Олий таълим тизимида Жалолиддин Румийнинг маънавий-
ахлоқий тарбияга оид қарашларида акс этилган маънавий ва 
ахлоқий тарбия мезонларидан самарали фойдаланишга алоҳида 
эътибор қаратиш мақсадга мувофиқдир. Чунки аллома қарашлари 
парчани бир бутунга келтириш, бир бутунни парчаларга бўлиб 
ўрганиш хусусиятлари мавжуд бўлиб бу албатта тараққиёт талаби 
бўлмиш таълимда интеграция ва дифференциация қоидаларига 
тўла мос келади. Қуйида масала моҳияти ёритилади.