Ўзбекистон республикасининг меҳнат кодекси

18-модда. Айрим тоифадаги ходимлар меҳнатини ҳуқуқий жиҳатдан
тартибга солишнинг хусусиятлари 
Айрим тоифадаги ходимларнинг меҳнатини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш
ўзига хос хусусиятларга эга бўлиши мумкин, булар:
ходим билан корхона ўртасидаги меҳнат алоқасининг хусусияти;
ходим меҳнатининг шарт-шароитлари ва хусусияти; 
табиий иқлим шароитлари;
ходим меҳнат қилаётган жойнинг алоҳида ҳуқуқий тартиби; 
бошқа объектив омиллар билан белгиланади.
Давлат хизматчиларининг меҳнатини тартибга солиш хусусиятлари қонун
билан белгиланади. 

---

Айрим тоифадаги ходимлар меҳнатини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солишнинг
белгиланадиган хусусиятлари ушбу Кодексда назарда тутилган меҳнат ҳуқуқлари ва
кафолатларининг даражасини пасайтириши мумкин эмас.
19-модда. Меҳнат жамоаси меҳнатга оид муносабатларнинг субъекти
сифатида 
Ўз меҳнати билан корхона фаолиятида меҳнат шартномаси асосида иштирок
этаётган унинг барча ходимлари корхона меҳнат жамоасини ташкил этадилар. 
Меҳнат жамоасининг ҳуқуқ ва бурчлари, унинг ваколатлари, уларни амалга
ошириш тартиби ва шакллари қонунлар ва бошқа норматив ҳужжатлар билан
белгиланади.
20-модда. Ходимлар ва иш берувчиларнинг вакиллик органлари меҳнатга
оид муносабатларнинг субъектлари сифатида 
Касаба уюшмалари, уларнинг корхонадаги сайлаб қўйиладиган органлари,
ходимлар томонидан сайлаб қўйиладиган бошқа органлар, иш берувчиларнинг
вакиллик органлари меҳнатга оид муносабатларнинг субъектлари сифатида қатнаша
оладилар.
III БОБ. ХОДИМЛАР ВА ИШ БЕРУВЧИЛАРНИНГ ВАКИЛЛИГИ 
21-модда. Ходимларнинг корхонадаги вакиллиги
Меҳнатга оид муносабатларда ходимларнинг манфаатларини ифода этишда
вакил бўлиш ва бу манфаатларни ҳимоя қилишни корхонадаги касаба уюшмалари ва
уларнинг сайлаб қўйиладиган органлари ёки ходимлар томонидан сайланадиган бошқа
органлар амалга ошириши мумкин, бу органларни сайлаш тартибини, уларнинг
ваколатлари муддати ва миқдор таркибини меҳнат жамоасининг йиғилиши
(конференцияси) белгилайди. Ходимлар вакиллик қилишни ҳамда ўз манфаатларини
ҳимоя этишни ишониб топширадиган органни ўзлари белгилайдилар.
Барча вакиллик органлари ўз ваколатлари доирасида иш олиб боради ва
ходимлар манфаатларини ҳимоя қилишда тенг ҳуқуқлардан фойдаланади.
Корхонада бошқа вакиллик органларининг ҳам бўлиши касаба
уюшмаларининг ўз вазифаларини амалга ошириш борасидаги фаолиятига тўсқинлик
қилмаслиги лозим.
Ходимлар ва иш берувчиларнинг манфаатларини битта вакиллик органи ифода
этиши ва ҳимоя қилиши мумкин эмас.
Вакиллик органларининг фаолияти уларни сайлаган ходимларнинг қарорига
биноан, шунингдек улар қонун ҳужжатларига зид хатти-ҳаракатлар содир этган
тақдирда эса — суд томонидан ҳам тугатилиши мумкин.