Ўзбекистон республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қЎмитаси

Токсикологияси. Мис бирикмалари организмда узоқ сақланади, кумуляция бўлади. Қўйлар учун энг кучли заҳарли, қорамоллар учун ўрта заҳарли.
Белгилари. Оғиз орқали тушган бўлса фарингит, ларингит, сўлак оқиши, қўсиш, ич кетиш, парез, паралич, коллапс, ўлим юракнинг тўхташи билан бўлади, тезак кўк яшил рангда бўлади, сийдикда гемоглобинурия, коньюктивит ва бошқалар ҳаракати бузилади, кўринадиган шилимшиқ пардалар сариқ бўлади. Шунинг учун 1 кг озиқада 100 мг дан кўп бўлса ишлатиш мумкин эмас, боқиш мумкин эмас.
Диагноз. Анамнез, клиник белгилари, патанатомия, химико-токсикологик анализ.
Даволаш –Озқозон-ичаклар ювилади. Симптоматик даволаш, 25% ли магния сульфат эритмасидан юборилади.
Қўрғошин билан заҳарланиш-Қўрғошин жуда кенг тарқалган препарат органик моддалар билан тез бирикувчан, кўпчилик ўсимликларда ҳам бўлади. Қўрғошин билан кўпчилик вақтларда уй ҳайвонларида заҳарланиш бўлади. Булар билан ҳамма турдаги ҳайвонлар заҳарланишлари мумкин. Булардан энг кўп йирик шохли моллар, бузоқлар, ёш моллар ҳам заҳарланиши мумкин. Кўпчилик вақтларда заҳарланишлар ўлим билан тугаши мумкин. Кормушкалар, сатил ва бошқа нарсалар қўрғошин аралаш краска қилинган нарсалар бўлиши мумкин. Бу моддалар сувда эримайди ёки ёмон эрийди. Бундай ёзувлар мутахассисларини чалкаштиради, яъни сувда эримайдиган моддалар овқат хазм қилиш системасининг суюқлигида яхши эрийди.
Организмга тарқалиши асосан организмга тушиш йўлларига боғлиқ бўлади. М. Вена орқали юборилиши, жигарда ва суякларда. Шу сўрилган модданинг суякларда, жигарда, бундан ташқари энг юқори концентрацияси буйракларда, ярми ичаклар деворида ва бошқа тўқималарда.
Сўрилмаган моддалари тезаги орқали, сийдик орқали чиқарилади, сут орқали, сўрилганлари ўт суюқлиги орқали чиқарилади.
Ўткир формада заҳарланишдаги белгилари: иштахаси йўқолади, бошида запор, кейинчалик панос, ич кетиш бўлади, ҳаракати бузилади, оғзидан кўпик оқади, кучли қўзғалиш ва ҳаракат қилади, деворга чиқиши, қўзғалиш кучайиб, кейинчалик мускуллар спазмалари, қалтироқ титроқ бошланади, то ўлганига қадар.
Диагноз. Клиник белгиларига қараб ҳамда қондаги қўрғошин бор-йўқлигига қараб, ўлгандан кейин жигар, буйракларига қараб қўйилади.
Токсикологик – заҳарли дозаси ичга 0,22-0,44 г 1 кг тирик оғирлигига тўғри келса 1-2 кунда ўлади.
Даволаш. Специфик даволаш: бунда қўрғошин тозалаш, юмшоқ тўқималардан, суякларга тўпланишидан сақлаш, организмдан тез чиқарилишини кўпайтириш (Цитрат натрия, полиаминокарбон кислоталари, этилендиаминтетрауксус кислотаси ва бошқалар).