Ўзбекистон республикаси ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат қЎмитаси

Заҳарланишларни кечиши. Асосан ўткир, ярим ўткир ва сурункали шаклларда кечади. Бу ҳолатлар заҳарнинг таъсир кучига ва организмга тушган миқдорига боғлиқ бўлган ҳолда номоён бўлади.
Заҳарланишларга ташхис қўйиш. Аввало пестицидларни қўлланганлиги тўғрисида маълумотлар йиғилади. Захарланган ҳайвонларнинг клиник, гематологик, биокимёвий ва патологоанатомик кўрсаткичлари ўрганилади.
Захарланиб ўлган ҳайвон ва паррандаларнинг гўшти ва паренхиматоз аъзоларида препаратларнинг миқдори аниқланади. Шу йўл билан ҳайвонларнинг бошқа пестицидлар (фосфорорганик бирикмалар ва карбамат препаратлари) билан захарланган ёки захарланмаганлиги аниқланади.
Дифференциал ташхис қуйишда қонда ацетилзолинэстераза ферменти фаоллигини аниқлаш катта аҳамиятга эга. Пиретроидлар билан захарланганда ҳайвонлар қонида бу ферментнинг фаоллиги фақатгина 35-40 фоизга пасаяди. Карбомад ва фосфорорганик бирикмалар билан захарланганда эса ацетилхолинэстероз ферментининг фаоллиги 60-80 % га ва ундан кўпроқ фоизга пасаяди.
Якунловчи ташхис захарланган ҳайвон ва паррандаларнинг гўшти ва парехиматоз аъзоларида пиретроидлар миқдорини юпқа қаватли хроматография ва суюқ газли хроматография усуллари билан аниқлаш натижалари асосида қуйилади
Захарланган ҳайвонларни даволаш усуллари-Пиретроидларнинг организмга мураккаб таъсир механизми захарланган ҳайвонларни даволаш учун андидот препаратларини излашни жуда қийинлаштиради.
Ҳозиргача пиретроидлар билан захарланган ҳайвонларни даволаш учун юқори самара берадиган махсус антидот препаратлари мавжуд эмас.
Шунинг учун пиретроидлар билан захарланган ҳайвонларни даволаш учун асосан патогенетик дори-дармонлардан фойдаланилади.
Захарланган ҳайвонлар қонида ацетилхолинэстераза ферменти фаоллигини пасайишини олдини олишга ёрдам берадиган атропин, гемоглобинни, метгемоглобинга айланишини пасайтирадиган хромосон, пиретроидлар таъсирида хужайра мембранаси бузилишини олдини олишга ёрдам берадиган мексидол қўлланилади.
Даволаш препаратлари захарланиш белгилари пайдо бўлганда ҳайвонларнинг 1 кг тирик вазнига нисбатан қуйидаги дозаларда қўлланилади:
Атропин сульфат, мускул орасига – 10 мг;
Диазепан, вена қон томирига - 10 мг;
Хромосомон, вена қон томирига – 0,25 мл;
Мексидол, мускул орасига -50 мг.
Препаратлар захарланган ҳайвонларнинг ҳолатига қараб ҳар 6-12 соатда такрорий юборилади. Уларни кўрсатилган дозаларда 3-5 марта юбориш ижобий натижа беради. Даволаш самарадорлиги 70-75 фоизни ташкил қилади. Аммо, дори воситалари ўз вақтида, захарланишни бошида юборилмаганда, даволаш самарадорлиги анча пасаяди.