Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1998 йил 27 июлда “Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институти фаолиятини такомиллаштириш тўғрисида”ги қарорида ўзбек халқи ва унинг давлатчилиги тарихини холисона ўрганишнинг илмий асос-ларини


Ҳозирги-келаси замон феълининг бўлишсиз шакли



Download 233,42 Kb.
bet35/47
Sana22.02.2022
Hajmi233,42 Kb.
#111458
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   47
Bog'liq
2 5242741306916079407

Ҳозирги-келаси замон феълининг бўлишсиз шакли феъл олдига  на- инкор юкламасини қўшиш билан ҳосил қилинади. Масалан:

шахс

бирлик

Кўплик

I

 намиравам – бораман

 намиравим – борамиз

II

 намирави – борасан

 намиравид – борасиз

III

намиравад – боради

намираванд – борадилар

Ўрта Осиё ҳудудида қайд этилган қадимий ёзувлар. Ўлкадаги қадимий ёзувларнинг келиб чиқиш тарихи ва эволюцияси; оромий ёзувининг шарқий ўлкаларга тарқалиши. Қадимги Хоразм алифбоси. Суғд ёзуви ва бу ёзувда ҳозиргача етиб келган ёзма манбалар. Қадимги туркий (руник) ёзув, унинг келиб чиқиши, ривожланиши ва тарқалиши. Ўрта асрларда араб ёзувининг Ўрта Осиёга кириб келиши ва ривожланиш тарихи.

Маруза-13


13-мавзу. Лом  لва мим  م, нун  ن ва вов  وҳарфлари.
Сифатдош. 
Лом  لва мим مҳарфлари. Ҳамза ҳақида
Лом ҳарфи  لўзбек тилидаги л ҳарфига мос келади. Ҳар иккала томонидаги ҳафларга қўшиб ёзилади. У тўрт хил кўринишга эга. Ушбу ҳарфнинг якка ҳолати ҳамда сўз охиридаги кўриниши сатр чизиғидан пасга тушириб ёзилади.
Мим م ўзбек тилидаги м ҳарфини ифодалайди. Ўзидан олдинги ва кейинги ҳарфларга қўшилади. Шу сабабли тўрт хил кўринишга эга. Мимнинг алоҳида ҳамда сўз охиридаги шакллари сатр чизиғидан пастга тушириб ёзилади.
Нун  نва вов وҳарфлари. Ислоҳ қилинган эски ўзбек ёзуви ҳақида
Нун ҳарфи ن ўзбек тилидаги н товушини ифодалайди. Ҳар иккала томонидан келувчи ҳарфларга боғланади. У тўрт хил кўринишга эга. Нун ҳарфининг сўз боши ва ўртасидаги шакли бе, пе, те, се ҳарфларининг ёзилиш шаклларига ўхшаб кетади. Нун улардан фақат устига қўйиладиган битта нуқтаси билан фарқ қилади. Бе ҳарфида нуқта остки қисмига қўйилса, нунда устига қўйилади. Ушбу ҳарфнинг алоҳида ҳолатдаги ва сўз охиридаги кўринишлари сатр чизиғидан пастга тушириб ёзилади.
Вов ҳарфи و ўзидан олдинги ҳарфга қўшилиб, кейингисига қўшилмайди. У икки хил кўринишга эга: алоҳида ва боғланган. Сатр чизиғидан пастга тушириб ёзилади. Қуйидаги товушларни ифодалайди:
а) сўз бошида якка ўзи келганида в ундошини ифодалайди;
б) сўз ўртаси ва охирида келганда ҳам асосан в товушини англатади;
в) вов ҳарфи у ва ў унлилари вазифасида келганида сўз бошида бошқачароқ хусусият касб этади, ўзбек тилидаги у ва ў унлилари билан бошланувчи сўзларда вов ҳарфи олдида ا(алиф) орттирилиши шарт;
г) у ва ў унлилари сўз охирида ва ўртасида келганида ҳеч қандай воситачи ҳарфсиз вов ҳарфининг ўзи ёзилаверади. Унинг у, ў ёки вэканлиги сўз маъносига қараб англаб олинади.

Download 233,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish