Ўзбекистон республикаси вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги таълим сифатини назорат қилиш давлат инспекцияси

 
 
Эслатма: 
Ўзбекистонда PISA тадқиқотлари 2021 йилда амалга оширилиши 
режалаштирилган бўлиб, тадқиқотлардаги техник талаблар ушбу қўлланмада кўрсатилган 
талаблардан фарқ қилиши мумкин. Тадқиқотни ўтказиш бўйича маълумотлар PISA халқаро 
ташкилотчиларининг расмий нашрларида эълон қилингандан сўнг мутахассислар 
эътиборига ҳавола этилади.
 

---

7 
I БОБ. PISA ТАДҚИҚОТЛАРИ ҲАҚИДА УМУМИЙ 
МАЪЛУМОТЛАР 
 
1.1.
 
Умумий тушунчалар
PISA
–ўқувчиларнинг ўқиш (матнни тушуниш), математика ва табиий 
фанлардан билим даражаларини баҳолашга қаратилган халқаро баҳолаш 
дастури бўлиб, ўқувчиларнинг мактаб даврида орттирган билим ва 
кўникмаларини аниқлашга мўлжалланган. 
PISA халқаро баҳолаш дастури шунингдек, ўқувчилар муносабати ва 
мотивацияси ҳақида қимматли маълумотлар тўплайди, ўқувчиларда муаммони 
ҳал қила олиш каби кўникмаларни ҳам баҳолайди. Масалан, глобал аҳамиятга 
эга масалаларни ҳал этишда ўқувчи-ёшларнинг фикр- мулоҳазалари, улар 
берган таклиф ва ечимларни баҳолайди.
PISA–ҳалқаро баҳолаш дастурларининг натижалари асосида дунё 
мамлакатлари ўқув дастурларида мавжуд бўлган талаблар доирасида 
ўқувчиларнинг билим ва кўникмаларни қўллаш, фикрлаш ва мулоқот қилиш 
қобилиятларига баҳо берилади.
PISA ҳеч қандай ўқув дастурини белгиламайди ёки тарғиб қилмайди ёки 
умумий эътироф этишни тақозо этмайди.
Иштирокчи мамлакатлар экспертлари ва иқтисодчиларининг фикрича, 
ўқувчиларда табиий фанлардан ўзлаштирилган билим ва кўникма даражалари 
шаклланиши, мустаҳкамланиши давлатларнинг келажакдаги муваффақияти 
учун муҳим дастлабки қадамлар деб ҳисобланишини эътироф этади.
PISA тадқиқоти - Иқтисодий ҳамкорлик ва тараққиёт ташкилоти 
ИҲТТ(OECD – Organisation for Economic Co-operation and Development) 
томонидан амалга ошириладиган дастур ҳисобланади.
Тадқиқот илк бор 2000 йилда ўтказилган бўлиб, ҳар уч йилда бир маротаба 
ўтказиб борилади. Навбатдаги тадқиқотлар 2021 йилда ўтказилиши 
режалаштирилган.
PISA тадқиқоти ўзига хос хусусиятларга эга. Жумладан:

таълим соҳасидаги энг йирик, кенг кўламли халқаро мониторинг 
тадқиқотларидан бири саналади; 

тадқиқотда умумий ўрта таълим муассасаларида таълим олаётган
15 ёшли ўқувчилар иштирок этади;

тадқиқотда ўқувчиларнинг “ҳаётга тайёрлик” даражаси, яъни уларнинг 
мактабда эгаллаган билим ва кўникмаларини ҳаёт қўллай олиш лаёқати
баҳоланади;

тадқиқотда ўқувчиларнинг математика, ўқиш (матнни тушуниш), табиий 
йўналишдаги фанлар ва глобал муаммоларни ҳал этиш соҳасидаги функционал 
саводхонлиги баҳоланади;

тадқиқотда иштирокчи мамлакатлар таълим тизимининг ўзига хослиги 
бўйича маълумот олиш имконини берадиган контекст ахборот тўпланади. 
Ўзбекистоннинг PISA тадқиқотида иштирок этиши учун қуйидагилар 
муҳим аҳамиятга эга: 

---

8 

Ўзбекистонда умумтаълим мактаблари битирувчиларининг таълим 
олишни давом эттиришга қай даражада тайёрлигини аниқлаш; 

мамлакатдаги умумий ўрта таълимни такомиллаштириш йўналишларини 
аниқлаш; 

ўқувчиларнинг таълим соҳасидаги ютуқлари, шунингдек, турли 
мамлакатларнинг таълим тизимлари ҳақидаги қиёсий маълумотларни олиш. 
PISA тадқиқоти ҳақида қўшимча маълумотларни Ўзбекистонда мазкур 
тадқиқотни ўтказишга масъул ҳисобланган Таълим сифатини баҳолаш бўйича 
халқаро тадқиқотларни амалга ошириш миллий марказининг расмий веб-сайти 
(
markaz.tdi.uz)
ва ИҲТТ 
www.oecd.org/pisa)
дан олиш мумкин.