Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси тошкент ислом университети “фикх, иктисод ва таббиий фанлар” факультети

 
 
 
 
 
1-расм. Бозорни тадқиқот қилиш тизими
15
. 
3. Янги товарни идентификациялаш. Истеъмолчи янгиликни синовдан 
ўтказиши ҳақида қарор қабул қилади. Истеъмолчи янгиликни ўзининг 
эҳтиёжлари билан таништиради. 
4. Янгиликдан фойдаланиш имкониятларини баҳолаш. 
5. Истеъмолчи инновация ва харид қилиш эҳтимоли ҳақидаги 
маълумотларни олиш мақсадида янгиликни синфодан ўтказади. 
6. Тест натижалари бўйича янгиликни харид қилиш ёки яратишга 
инвестиция киритиш ҳақида қарор қабул қилиш. 
Янги товарни қабул қилиш босқичларидан ташқари маркетологларига 
истеъмолчиларни уларни янгиликларга мойилликлари даражаси бқйича 
таснифлаш зарур. Маслан, кқпгина истеъмолчиларга инновацияларни қабул 
қилишда қандайдир психологик тқсиқ вужудга келади, аммо самарали 
реклама ва маркетинг тадбирларидан кейин инновацияни қабул қилган ва 
қабул қлмаганлар қртасидаги нисбат қзгаради, биринчиларининг сони қатъий 
ошиб боради. Кейин эътибор ва товарни истеъмолчилар томонидан қабул 
15
Рычкова Н.В. «Маркетинговые инновации». –М.: КНОРУС, 2009.
Инновациялар 
Бозор 
Рақиблар (мавжуд 
бўлганлар ва янгилар) 
Бозорнинг фирмали
тузилишини
тадқиқот 
қилиш 
Талабни тадқиқот 
қилиниши, бозор сиғими, 
геометрияси 
Савдо агентлари ва 
брокерлар
Савдо агентлари
маркетинги 
Истеъмолчилар ёки якуний фойдаланувчилар
гуруҳлари 

---

255 
қилинишини тақсимланиши 2-расмда кқрсатилган тегишли эгри чизиқ 
кқринишини олади. 
Расмдан кқринишича истеъмолчиларнинг 80%идан кқпроғи эртами ёки 
кечми, барии бир янгиликни қабул қилади. Ва истеъмолчиларнинг ҳар хил 
категорияларда уни қабул қилиш вақти ҳар хил бқлса ҳам энг кқп сонли 
гуруҳни дастлабки кқпчилик (34%) ва кечга қолган кқпчилик (34%) ташкил 
қилади.