Œзбекистон республикаси

III–МАЪРУЗА

ВЕНТИЛЯЦИЯ ВА СИҚИЛГАН ҲАВО ИШЛАБ ЧИҚАРИШДА ЭНЕРГИЯ ИҚТИСОДИ

РЕЖА:

1. 
   Ҳавони тозалаш системасида энергия иқтисоди.
   
2. 
   Сиқилган ҳавони ишлаб чиқариш ва тақсимлаш
   
3. 
   Назорат саволлари.
   

1. Ҳавони тозалаш тизимида энергия иқтисоди

Вентиляция тизими ишининг асосий масалаларидан бири ифлосланган чиқинди ҳаво ўрнига тоза ҳаво билан иложи борича иш жойига яқинроқ бўлган жойда амалга оширишдир. Бир қатор чет мамлакатларда мавсумий вентиляция системалари бўлиб, унда икки хил тезликда ишлаш мўлжаллан–ган (ёзги ва қишки).
Ўзбекистон шароитида сўрувчи вентиляциядан чиққан ҳавони иситиш эффектив ҳисобланади. Бунда иситиш учун сарфланадиган иссиқлик энергиясини 12–15% иқтисод қилиш мумкин.
Саноат корхоналарнинг электр балансида вентиляторлар 20% ни ташкил қилади. Электр энергияга бўлган сарфларни камайтириш учун:

• 
  эски конструкциядаги вентиляторларни тежамкор вентиляторлар билан алмаштириш;
  
• 
  унумдорлигини ростлаш учун рационал усуллардан фойдаланиш;
  
• 
  тушлик, ишнинг тугаши, кечки пайт ва байрам кунлари вентиляторларни ўчириб қўйиш.
  

В ентилятор моторидаги электр энергия қуйидагига аниқланади:
Э_внт= _уст , кВт*с;

Бу ерда: n – вентилли қурилмалар сони;

К_и–вентиляторнинг ишлатилиш коэффициенти.
Р_уст–электр моторнинг ўрнатилган қуввати.
–вентиляторнинг бир йилдаги ишлаш давомийлиги.
Ишлатилиш коэффициенти К_и=0.6–0.8–кичик ва ўрта босимли вентиляторлар учун.
0.75–юқори босимли вентилятор учун.
0.5–0.6–газ ҳайдовчи қурилмалари (газодувка) учун.
Эски типдаги вентиляторларни янгиси билан алмаштирилгандан кейинги электр энергия иқтисоди қуйидаги формула орқали топилади.
Э=К_и*Q(n₂–n₁)/10*2*₁*₂*_э*_с
бу ерда: ₁,₂–алмаштирилаётган ва ўрнатилаётган вентиляторлар ФИК.
К_и–вентиляторнинг ишлатилиш коэффициенти.
Q–ўзатилаётган ҳаво миқдори м³/м.
–вентиляторларнинг ишлаш вақти, соат.
_э,_с–электр мотор ва тармоқнинг ФИК.
Ишлаб чиқариш жараёнларида вентилятор ишлашини таҳлил қилиш ва уни рационал эксплуатация қилиш учун бир нечта таклифлар бериш мумкин:

• 
  ҳаво пуркаш қурилмаларида ҳаво узатишни “шибер” лар орқали ростлаш, ростланмайдиган қурилмага қараганда энергияга тежамлироқдир. (15%гача).
  
• 
  вентилятор қурилмаларида «мебер» лар орқали ростлаш мавжуд ва бундай қурилмалардан фойдаланиш электр энергияга тежамлироқдир (25–30%).
  
• 
  вентилятор ишини яхшилаш ва ФИК ни ошириш яна бир қанча йўллари мавжуд, масалан: валнинг айланиш тезлигини ўзгартириш, куракчаларни тўғри жойлаштириш ва бошқалар.