¤збекистон республикаси

Ёш (ойлик)	Моторика	Енгил ҳаракатлар	Атрофдагилар билан мулоқоти
Нутқ
1	2	3	4	5
1	Қоринда ётган ҳолда иягини кўтаради		Ҳаракатланаётган предметни кузатади	Эшитади, кулади
2	Қоринда ётиб, бошини кўтаради		Нигоҳини фиксациялайди, товушга бошини буради	Овозни эшитади, кулади, ғудурлайди
3	Қоринда ётади, билакларигача кўтарилади, бошини кўтаради	Спонтан ҳолда қўлларини ёзади, ўйинчоққа интилади	Ижтимоий алоқа боғлайди, мусиқа эшитади, кулади	Кулади, ғудурлайди
6	Озроқ ўтиради	Ўйинчоқни у қўлидан бу қўлига олади	Онасини хоҳлайди, норизолик ифодаларини билдиради	Мураккаб товушлар талаффуз қилади
9	Қўлларига тираниб туради	Кичик предметларни қўллари билан ушлайди	Катталар билан ўйнайди, хайрлашади	Товушларга тақлид этади (она, ака)
12	Қўлидан тутса юради	«мумкинмас» буйруғи бўйича предметларни ташлайди	Чақириққа боради, илтимосларни бажаради (Бер, олиб кел)	2-3 та қисқа маъноли сузларни талаффуз этади
18	Қўлидан тутса, зинапоя бўйлаб юра олади	Қошиқ билан овқат еёди	Катталар қилиғига тақлид қилади	аниқ 6 та сўз айта олади
24	Чопади	6 та кубикдан «уй» қуради	Бошқа болалар билан ўйнайди	2-3 сўздан иборат бирикмаларни айта олади
30	Оёқларини алмаштириб зинапоядан юра олади	9 та кубикдан «уй» қуради	Ўйинчоқларни йиғиштиради	Ўзини «мен» дейди, исмини билади
36	1 оёқда тура олади 3 оёқлик велосипедни ҳайдайди	Айлана, крест чиза олади	Қўлларини ювади, ҳожатга ўзи боради, кийинишига ёрдам беради	Шеърлар билади, 3 тагача предметни санайди
48	1 та оёқда сакрайди	Моделлар бўйича кубиклардан «уй» ясайди	Болалар билан ролларга бўлиниб ўйнайди	Ҳар хил воқеалар гапириб беради
60	Арқон орқали сакрайди	Учбурчакдан нусха кўчира олади	Мустақил кийина олади	4 та рангни айтади, 10 тагача санай олади

3 ёшгача бўлган болаларнинг жисмоний ривожланишни
баҳолаш жадваллари (ЖССТ стандарти)


Вазннинг бўйга нисбати




Вазннинг ёшга нисбати


Бўйнинг ёшга нисбати




Жисмоний ривожланишнинг тутилиши


Умумий маълумотлар ва статистика кўрсаткичлари
Боланинг вазни 3-перцетилдан паст бўлса жисмоний ривожланишнинг тутилишидан дарак беради. Жисмоний ривожланишнинг тутилиш сабабларини аниқлаш жуда қийин, бу сабаблар жуда хилма хил: атроф муҳитнинг нохўш таъсири, ижтимоий ва руҳий омилларнинг таъсири. Барча сабаблар ички ва ташқи сабабларга бўлинади. Ташқи сабабларга: болани яхши парвариш қилмаслик, овқатланишнинг бузилиши. Ички сабаблар: тўймаслик (она кўкрагининг яссилиги, қаттиқ танглай ёриқлиги, ВПС, неврологик бузилишлар, хулқ-атвордаги бузилишлар); йўқотишлар (қусиш, стеаторея, буйрак касалликлари), озиқ моддаларни ўзлаштиришнинг бузилиши (сурункали инфекциялар, метаболик бузилишлар, эндокрин касалликлар, ирсий синдромлар). Жисмоний ривожланишнинг орқада қолиш сабабларининг 90% - овқатланишнинг бузилиши ва оилавий паст бўйлилик ҳисобланади.


Диагностикаси

• 
  Ташхис қўйишда анамнез ҳисобга олинади: оилавий паст бўйлилик бўйича ва чала туғилган болаларнинг ўсиш суръати паст.
  

Физикал текширув. Неврологик симптоматикага, қаттиқ танглай ёриғи бор-йўқлигига, нафас ва ошқозон-ичак бузилишларига эътибор қаратилади, эмизишнинг тўғрилиги баҳоланади. Жисмоний ривожланиш тутилишининг ташқи сабаблари аниқланади.
Лаборатор ва инструментал текширувлар: агар жисмний ривожланиш тутилишининг ички сабабларига гумон қилинса, қон ва сийдикнинг умумий таҳлили, сийдикни экиш, экскретор урография, фенилкетонурияга синама ўтказилади, қалқонсимон без ва кариотин гормонлари миқдори текширилади.