Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

1	2	3
4
Оқ рангли цемент	Тоза оҳактош, кварц қуми ва каолинни генератор гази билан 800-1000^оС да айланма хумдонда 3-4 дақиқа куйдирилади ва ҳосил бўлган оқ цемент клинкери туйилади. Оқ цемент клинкери билан рангли пигментларни туйиб кўк, жигар ранг, сариқ цементлар олинади. Органик пигмент –0,3%, минерал пигментдан 25% гача қўшилади.	Мустахкамлиги оддий портланд-цементга нисбатан 8-10% кам бўлади.	Пардозбоп сувоқ ва бетон буюмлар олишда ишлатилади.
Тошқол портландцемент	Портландцемент клинкерига 5% гипс, донали домна тошқоли – 36-80% қўшиб обдон туйиб олинади.	Тошқол ПЦ М300, М400 ва М500 маркаларда ишлаб чиқарилади. ПЦ га қараганда секинроқ қотади ва 15-20% арзон. =2,9г/см^3 га тенг.	Зарарли мухит, музлаш шароитида ишлатилади.
Пуццолан портландцемент	Портландцемент клинкерига 21-55% фаол қўшилма (тошқол, кул, пемза, трасс, вулқон кули), 5% гача табиий гипс қўшиб туйилади.	Очиқ рангли, қуюқланишининг бошланиши олдинига секин, кейин тезлашади. Сув талаб боғловчи 35% гача. М300 ва М400 маркаларда ишлаб чиқарилади.	Портландцементга нисбатан музлашга, қуруқ-ҳўл мухитга чидамлили бўлгани учун гидротехника иншоотлари қурили-шида, нам мухитда кенг ишлатилади.
Тампонаж цемент	Тампонаж цементнинг клинкери таркибида С2Sва С3А ни умумий миқдори 60% бўлиши керак. Нефт ёки газ учун қазилган қудуқни чуқурлиги 1800 метргача бўлганда, унинг суюқ холати 1 соат 20 дақиқагача, 4000 метргача бўлса 2 соат 20 дақиқагача ўзгармаслиги керак.	Иссиқ қудуқни ҳарорати 75^оС бўлса тампонаж цемент ишлатилади. Тампонаж цементли суюқ қоришма тез қотиши ва мустахкам бўлиши керак. Солиштирма юзаси 3000-3500см^2/г.	Нефт-газ қудуқлари деворларини сувашда ишлатилади.
Гилтупроқли (кальций алюминат) цемент	Гилтупроқли цемент клинкерида Al2O3 миқдори 35-48% бўлса оддий гилтупроқли цемент, 65% гача бўлса кўп гилтупроқли ва 70% дан кўп бўлса махсус тоза кўп гилтупроқли цемент деб аталади.	М400, М500, М600 маркаларда ишлаб чиқарилади.=3-3,2г/см^3. Сув талаби 23-28%. Қуюқланиш бошланиши 30 дақиқа, охири 12 соат, киришмайди. Мустахкамлиги 24 соатда 23МПа, 3 кундан кейин 40 МПа га тенг.	Тез қотади. Шу туфай-ли зудлик билан авария бўлган иншоотларни таъмирлашда ишлати-лади. Оқ алюминатли гилтупроқ цементли бетонни 2000^оСда ишлатса бўлади. Сув таъсирига, зарарли мухитга чидамли.

13.2-жадвал давоми