Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

8- Мавзу. Танланма кузатиш.

1. 
   Қисқача методик кўрсатмалар.
   

Ўрганилиши лозим бўлган тўпламдан зарурий миқдордаги бирликлар маҳcус илмий асосланган усуллар билан танлаб олинса ва улар устида ўтказилган кузатиш маълумотлари бутун тўпламга тарқатилса, бундай усул танланма кузатиш дейилади.
Танланма кузатишдан қуйидаги мақсадларда фойдаланилади:

1. 
   Вақт ва маблағни тежаш;
   
2. 
   Кузатиш объектини кенгрок ва чуқурроқ ўрганиш;
   
3. 
   Ёппасига (ялпи) кузатиш маълумотларини текшириш;
   
4. 
   Сифати тез бузиладиган ёки қийматини бутунлай йўқотадиган маҳсулотларни текшириш.
   

Агар танламада бош тўпламнинг муҳим ҳусусиятлари намоён бўлса, у репрезентатив дейилади. Бош тўплам ва танланма тўплам кўрсаткичлари ўртасидаги тафовутлар репрезентативлик ҳатолари дейилади:
_х =Х -Х - ўртача учун;
 _р =Р - W - салмоқ учун.
Ихтиёрий танланма кўрсаткич (х) хатосининг юқори чегараси (х) унинг ўртача хатоси (_х) билан ишонч коэффициентининг (t) кўпайтмасига тенг:
Амалий ва ўқув масалалар ечилганда ишонч коэффициентининг асосан қуйидаги қийматлари кенг қўлланилади:

t	1.00	1.96	2.00	2.58	3.00
P (t)	0.683	0.950	0.954	0.990	0.997

Танлама ўртача миқдорнинг (х ) ўртача хатоси (_х) танлаш усуллари ва схемаларига қараб қуйидагича ҳисобланади:

Танлаш усули