Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти журакулов д. О

10.3.Турар жой бўлмаган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни ва битимларни тасдиқловчи ҳужжатлар
10.4.Бино ва иншоотларга бўлган мулкий ҳуқуқни чекловчи ва тўхтатувчи ҳужжатлар
11.БИНО-ИНШООТНИ СОТИШ ВА ХАДЯ ҚИЛИШ (25-;26- марузалар)
11.1. Бино- иншоотни сотиш
11.2. . Бино-иншоотни хадя қилиш
12. БИНО – ИНШООТНИ ИЖАРА, ЛИЗИНГ ЁКИ УМРБОД ТАЪМИНЛАШ ШАРТИ БИЛАН БЕРИШ (27-28- марузалар)
12.1. Бино- иншоотни ижарага бериш.
12.2. Корхонани ижарага бериш.
12.3. Бино - иншоот лизингги.
12.4. Уй-жойни ижарага бериш.
12.5. Уй-жой (квартира)ни бошқа шахсга бериш.
13. ҚОНУН БЎЙИЧА МЕРОС, ВОРИСЛИК ВА ИШОНЧЛИ БОШҚАРИШ (29-30- марузалар)
13.1. Бино-иншоот мероси.
13.2. Бино-иншоотга қонун ва васият бўйича ворислик.
13.3. Бино-иншоотни ишончли бошқариш.
14.БИНО-ИНШООТ ГАРОВИ ВА РЕНТАСИ (31-32- марузалар)
14.1. Бино-иншоотлар гарови тушунчаси ва унинг вужудга келиш асослари
14.2. Бино-иншоотлар ипотекаси
14.3. Бино-иншоотлар рентаси.
15. МУОММОЛИ БИНО- ИНШООТЛАР ХУҚУҚИ (33-34 маруза)
15.1. Мулк ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд бўлмаган бинолар ва иншоотларни расмийлаштириш.
15.2.Умумий мулкчилик ёки фойдаланишда бўлган бинолар ва иншоотларни таксимлашни расмийлаштириш.
16.УЙ-ЖОЙ ФОНДИ (35-36- марузалар)
16.1. Уй-жой фонди турлари
16.2. Турар жой, ундан фойдаланиш мақсади
16.3. Турар жойга бўлган мулк ҳуқуқи
17. ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ.
18. “ЕР ВА БИНО-ИНШООТЛАР ҲУҚУҚИ” ФАНИДАН УМУМИЙ НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ.
КИРИШ
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 55-моддасида қайд қилинадики, ер ресурслари Республиканинг миллий бойлигидир. Улардан оқилона ва самарали фойдаланиш зарур. Бу эса кўп жиҳатдан ернинг энг муҳим хоссалари ва хусусиятлари қанчалик чуқур ва хар томонлама ўрганилганлигига боғлик. Бу энг аввало, ердан оқилона фойда­ланишга йўналтирилган, илмий асосланган тадбирлар мажмуини ишлаб чиқишга изчил­лик билан ёндошиш ва амалда тўпланган тажрибаларга суянган ҳолда ташкил этилиши мумкин.
Республикамизда ерга бўлган хуқуқий талаблар бозор иқтисодиётига ўтишнинг дастлабки кунлариданоқ орта борди ва бугунги кунда бозор муносабатларини янада чуқурлаштириш, жумладан, солиқ, ижара, суғурта, инвестициялаш хамда тадбиркорликни ривожлантириш мақсадларида давлат томонидан юритиладиган тадбир сифатида иқтисодиётнинг асосий йўналишларидан бирига айланди.
Ўзбекистон Республикаси 1998 йил 29 апрелдаги Олий Мажлис Кенгашларида қабул қилинган "Ер кодекси", "Қишлоқ хўжалик кооперативи (ширкати) тўғрисида", "Фермер хўжалиги тўғрисида", "Деҳқон хўжалиги тўғ­рисида" ги, 1993 йил 6 майдаги "Ер солиғи тўғрисидаги" ги, 1998 йил 28 августдаги "Давлат ер кадастри тўғрисида" ги, 2000 йил 31 декабрдаги ”Давлат ер кадастрлари тўғрисида” қонунлари ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг 1996 йил 17 июлдаги "Ўзбекистон Республикасида Давлат кадастрларининг ягона тизимини яратиш тўғрисидаги Низомини тасдиқлаш тўғриси­да", 1998 йил 31 декабридаги 543-сонли "Ўзбекистон Республикасида давлат ер кадастрини юритиш тартиби тўғрисида"ги қарорлари ва бошқа қатор меъёрий хужжатлар ерлардан фойдаланишни ташкил этишга йўналтирилган асосий давлат тадбири ҳисобланган ер хуқуқчилиги ва кадастрига бўлган муносабатни тубдан ўзгартириб юборди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 2017 йил 13 декабрь куни ер ресурслари, геодезия ва кадастр соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар самарадорлигини ошириш масалаларига бағишланган йиғилишда “Ергеодезкадастр” давлат қўмитасининг асосий фаолият йўналишлари этиб ер ресурсларидан оқилона фойдаланиш, геодезия ва картография соҳаси фаолияти бўйича ягона давлат сиёсатини ишлаб чиқиш ва амалга оширилишини таъминлаш, ер ресурсларидан оқилона фойдаланиш, ерларни сақлаш ва муҳофаза қилиш, тупроқ унумдорлигини оши­риш, геодезия ва картография фао­лияти самарадорлигини кучайтириш бўйича давлат дастурлари ишлаб чиқиш ва амалга ошириш, давлат кадастрлари ягона тизимини юритиш, ер, бино- иншоот объектларининг электрон маълумотлар базасини такомиллаштириш ва доимий янгилаб бориш, соҳага замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этган ҳолда, давлат кадастр хизматлари сифатини яхшилаш, тадбиркорлик субъектларига тезкор ва сифатли хизматлар кўрсатиш белгиланди.
Ер ва бино- иншоотларни рўйхатга олиш, улар ҳақида аниқ маьлумотларни тўплаш, уларни бир жойга маьлумотлар банкига (МБ) йиғиб керак бўлганда улардан самарали фойдаланиш, ер ва бино- иншоот эгаси, давлатнинг, жисмоний шахснинг ерга, бино- иншоотга бўлган ҳуқуқини ҳимоя қилиш солиқ тизимини мукаммаллаштириш, ер ва бино- иншоот ҳақидаги маьлумотларни оммавий ахборат воситаларида эьлон қилиш, уларни ким ошди бозорида сотиш ва сотиб олиш каби жуда кўп масалаларни ечишда ер участкаси ва у билан бўладиган битимларни амалга оширишда ер ва бино-иншоотлар қонунчилиги билими жуда катта ахамиятга эгадир.
Ер ва бино-иншоотларга бўлган мулкий ҳуқуқ ва бошқа ашъёвий ҳуқуқларнинг вужудга келиши, ўзга шахсларга ўтиши, чекланиши ва бекор қилинишини тасдиқловчи ҳужжатлар Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатларининг талабларига жавоб бермоғи шартлиги ва улардан самарали фойдаланишни ва уларни муҳофаза қилишни, мулк эгаларининг ва бу объектлардан бошқа фойдаланувчиларнинг ҳуқуқларини, шунингдек ер ва бино- иншоотларга эгалик ҳуқуқи ва бошқа ашёвий ҳуқуқлар давлат рўйхатидан ўтказилишини таъминлашда ер ва бино-иншоотларга бўлган мулкий ҳуқуқ ва бошқа ашъёвий ҳуқуқларнинг турлари уларнинг вужудга келиш холатларини, ўзга шахсларга ўтиши, чекланиши ва бекор қилинишини тасдиқловчи ҳужжатларни тушунтириш имконини беради.
Республикамизда ер ва бино-иншоотларга бўлган хуқуқий талаблар бозор иқтисодиётига ўтишнинг дастлабки кунлариданоқ орта борди ва бугунги кунда бозор муносабатларини янада чуқурлаштириш, жумладан, солиқ, ижара, суғурта, инвестициялаш хамда тадбиркорликни ривожлантириш мақсадларида давлат томонидан юритиладиган тадбир сифатида иқтисодиётнинг асосий йўналишларидан бирига айланди. Демак, бакалаврлар ер ва бино – иншоотларнинг мулкий ҳуқуқ ва бошқа ашъёвий ҳуқуқларнинг назарияси ва амалиёти тўғрисида билишлари ва булар тўғрисида тўлиқ маълумотларга эга бўлишлари зарур.

1. 
   “Ер ва бино-иншоотлар ҳуқуқи” фанининг предмети ва вазифалари