Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

Перемичкалар 
- 
проёмларнинг 
юқорисини 
ёпадиган 
конструкциялардир. Эшик ёки дераза ўринларининг устидаги деворни 
перемичка (тепадон, сарбаста, туташтиргич) кўтариб туради. У юқоридан 
тушадиган юкларни қабул қилиб, простенкаларга узатади. Перемичкани ёғоч 
бруслардан, монолит ёки йиғма темирбетондан, бевосита деворнинг 
материалидан ҳам бажариш мумкин. 
Карниз - б
ино ташқи девори сиртидан маълум масофага чиқиб 
турадиган деворни горизонтал бўлакларга бўлувчи, турли профилга эга 
бўлган чиқиқлар карниз (бўғот, арақи) деб аталади. Карнизларни бош ва 
оралиқ карнизларга ажратиш мумкин. Бино ташқи деворининг устида 
жойлашган карниз бош карниз ҳисобланади. Бундан ташқари бино 
фасадининг меъморий композициясини янада бойитиш мақсадида айрим 
қаватлар ёпмалари ёки деразалар ости сатҳида оралиқ карнизлар ҳам 
қилиниши мумкин. Бош карнизнинг қанча чиқиб туришини унинг 
конструктив ечимига боғлиқ ҳолда қабул қилинади. Бу конструкция 
меъморий композиция элементи бўлишдан ташқари кам ва ўртача қаватли 
турар-жой биноларида деворларнинг ташқи сиртини ёғин-сочин таъсирида 
намланишдан сақлаш вазифасини ҳам бажаради. Оралиқ карнизлар бош 
карнизга нисбатан девордан камроқ чиқиб туради. Улар одатда девор 
материалидан чиқарилади. Дераза проёми устида перемичка сатҳида 
декоратив элементлардан алоҳида карниз (сандрик) қилиш мумкин. Кичик 
оралиқ карнизлар белбоғлар дейилади. 
Контрфорс
- деворларнинг ташқи 
вертикал 
қия 
чегарали 
(деворлар 
устуворлигини 
ошириш 
учун) 
чиқиқларидир.
Парапет
- томни ўраб турган паст девор. Оммавий қурилишда 
парапетларни 
тежаш 
учун 
улар 
енгил 
металл 
тўсиқлар 
билан 
алмаштирилади. 

---

159