Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

2.2-жадвал.
Ички ҳаво ва тўсиқ конструкциялар юзалари орасидаги рухсат этилган 
ҳарорат фарқлари 
Бино тури 
Конструкция 
Ташқи 
Ички 
В
ерт
и
к
ал
Горизонтал 
В
ерт
и
к
ал
Горизонтал 
Ясси 
том 
Поллар 
Шифт Поллар 
Турар-жой ва жамоат 
4 
2.2 
3 
4 
4 
3 
Ишлаб чиқариш 
(иш турига қараб) 
Ўтирган 
6 
4 
3 
6 
6 
3 
Енгил 
6 
5 
3 
6 
6 
3 
 
Поллар ҳароратига келсак, оёқ тагликлари орқали инсон танаси билан 
бевосита алоқа қилиш туфайли бошқа қийматлар амал қилади. Одамдан жуда 
кўп иссиқлик олиб кетмаслик учун пол ҳарорати 15 -20 °C дан паст 
бўлмаслиги керак. Оптимал ва ёқимли пол ҳарорати 22 дан 24 °С гача 
ҳисобланади. Бошқа томондан хона пол орқали иситилган (иссиқ пол) 
тақдирда, пол ҳарорати 30 °С дан ошмаслиги керак. 
Ҳавонинг нисбий намлигига келадиган бўлсак, ҳаво ҳарорати 16 °C дан 
пастга тушганда ёки ҳавонинг нисбий намлигидан қатъий назар 26 °C дан 

---

57 
юқорига кўтарилганда киши ўзини ноқулай ҳис қилади. Нисбатан қулай 
ҳарорат оралиғида биз нисбий намликнинг камроқ қийматларини янада 
қулайроқ ҳис қиламиз. 
Хоналарда ҳавонинг ҳаракати бино қобиғидаги тешиклар, ёриқлар ва 
узилишлар (томлар, герметик бўлмаган деразалар ва эшиклар), бино ичидаги 
конвекция туфайли содир бўлиши мумкин. Агар деворларнинг ички сиртлари 
паст ҳароратга эга бўлса хонадаги ҳаво ҳарорати билан девор сиртининг 
ҳарорати ўртасидаги катта фарқ туфайли, девор яқинида конвекция вужудга 
келади. Бу эса одам томонидан шамол сифатида сезилади. 
2.4. Бинони иссиқлик изоляциялаш 
Энергия самарали ва пассив уйлар концепцияси ишлаб чиқилганича 
қурилган мавжуд биноларнинг барча иссиқлик йўқотишларининг 70% дан 
ортиғи ташқи деворлар ва томлар орқали йўқолишига тўғри келади. Шунинг 
учун иссиқлик изоляциясини такомиллаштириш энергияни тежашнинг энг 
муҳим тадбиридир. Бу қулайликнинг (шинамликнинг) сезиларли даражада 
ошишига олиб келади ва атмосфера ҳодисаларининг таъсиридан мукаммал 
ҳимоя қилади. Бундан ташқари, юқори сифатли ва юқори самарали иссиқлик 
изоляцияси нафақат пассив уйлар учун муҳим рол ўйнайди, балки, иссиқлик 
изоляцияси кучайтирилган янги уйларни онгли равишда лойиҳалаш, мавжуд 
иссиқлик изоляциясини кучайтириш орқали эски биноларни реконструкция 
қилиш туфайли сиз энергияни сезиларли даражада тежашингиз мумкин. 
Агар ташқи тўсиқ конструкциялар орқали иссиқлик йўқотишлари 
минимал даражага туширилмаса, пассив уй шунчаки фаолият кўрсата олмас 
эди.
Фақат бундай шароитда, ҳатто энг совуқ кунларда ҳам иситиш 
қувватининг қийматларини шунчалик камайтириш мумкинки, уйни иситиш 
фақат ҳаво билан таъминлаш (приточного воздуха) таъминот ҳавосини 
иситиш орқали (ёки кичик иситиш мосламалари ёрдамида) иситиш мумкин 
бўлади.

---

58