Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти

1.7. Кам қаватли турар-жой биноларини лойиҳалашда архитектура ва 
қурилиш талаблари 
Ҳар қандай турар-жой ва ҳар қандай кўчмас мулк биносини қуриш учун 
меъморий-қурилиш лойиҳалари зарур бўлиб, унда қурилаётган объект учун 
барча талабларни ҳисобга олган ҳолда архитектуравий ва муҳандислик 
ечимларни қабул қилиш керак. Архитектуравий лойиҳалаш турар-жой 
бинолари ва иншоотларнинг иқтисодий, техник, санитария-гигиеник, 
экологик, дизайн ва бошқа жиҳатларига, уларнинг кейинги қурилишида асос 
қилиб олинишига таъсир кўрсатади. 
Қурилиш майдонини танлашда сиз унинг қийматидан ташқари, турар-
жой биноси қуриш учун қуйидаги шартларга эътибор беришингиз керак: 
- транспортни бемалол кириши ва кириш йўлларининг сифатига; 
- муҳандислик (иссиқлик, газ, сув, электр, канализация) ва ижтимоий 
(мактаблар, шифохоналар, театрлар, стадионлар ва бошқалар) зарур 
инфратузилмаларни таъминланганлигига;
- экологик хавфсизликга (саноат корхоналарининг ва қишлоқ хўжалиги 
ишлаб чиқаришни яқинлигига); 

---

29 
- конфигурациясига, рельефига ва горизонт томонларига нисбатан 
ориентациясига; 
- қўшни участкаларидаги қурилишга. 
Аслида, қурилиш учун участка танлашда энг муҳими, келажакда ҳал 
қилиниши керак бўлган муаммоларни ҳал қилиш учун, сиз ушбу участкада 
қурмоқчи бўлган уйингиз "ўз-ўзини қуриш" тоифасига кирмасин ва 
"қонундан ташқарида"объект бўлиб қолмасин. Эсингизда бўлсин, қурилиш 
участкасини сотиб олаётганда, барча фаолиятингиз фақат таклиф қилинган 
вариантларни кўриш ва пул тўлаш билан чегараланиб қолмасин! 
Агар сизда уддабурон кўчмас мулк агенти бўлса, битим бир неча ой 
ичида амалга оширилиши мумкин, ҳатто тезроқ. Лекин ишончли ва яхши 
ташкил этилган кўчмас мулк агентлиги вакилининг сертификатланган 
мутахассиси хизматларидан фойдаланиш керак. Битимни тузишда кўчмас 
мулк агентлиги қуйидаги маълумотларни ишончли тарзда топиши ва диққат 
билан текшириши керак: 
- Участкага эгалик қилиш тури (мулкчилик/доимий фойдаланиш/мерос 
қилиб олинган мулк/ижара). 
- Сотувчида титул ҳужжатларини рўйхатга олишнинг ҳақиқийлиги ва 
тўғрилигини текшириш ва сотувчининг ерга, уйга ёки бошқа қурилишларга 
(агар улар мавжуд бўлса) мулк ҳуқуқи тўғрисидаги гувоҳномага эга 
эканлигига ишонч ҳосил қилиш керак. Кейин қуйидагиларга, ушбу 
ҳужжатлар тўғри тузилган ва тўғри рўйхатдан ўтганлигига ишонч ҳосил 
қилишингиз керак. Ҳужжатлар рўйхати ер тоифасига ва мулк ҳуқуқига 
боғлиқ ҳолда фарқ қилиши мумкин. 
- Мулк эгаси айнан шу одам эканлигига, фамилиясини ўзгартирмаган ва 
ҳеч қандай жойда рўйхатга олинмаган шахс эканлигига ишонч ҳосил қилиш 
керак. 
- Участка қонуний тортишувга эгами, гаровга қўйилмаганми, асл 
эгасининг ворислари бунга даъво қилмаслигини билиш керак. 
- Ер участкасининг кадастр режаси. 

---

30 
- Олди-сотди объектлари фақат давлат кадастри рўйхатидан ўтган ва 
давлат кадастр рақами берилган ер участкалари бўлиши мумкин. 
- Кадастр режасида қуйидаги маълумотлар мавжуд: ернинг жойлашган 
жойи (манзили), унинг майдони, чегараларнинг тавсифи, ернинг тоифаси ва 
ердан рухсат этилган фойдаланиш ҳақида маълумот, иқтисодий ва сифатли 
хусусиятлари, шунингдек, сўнгги 5 йил ичида кўчмас мулкнинг мавжудлиги 
ҳақида маълумот. 
- Участка учун барча зарур солиқлар ва йиғимлар тўланганми. Агар 
мулк эгаси тўловлар бўйича қарзларга эга бўлса, битим тугагандан сўнг 
унинг барча қарзлари мулк билан бирга янги эгасига ўтади. 
- Участка чегараларини барча ҳужжатларга тўлиқ мос келиши. Битим 
тузиш учун ер участкасининг чегаралари аниқ белгиланиши керак - унинг 
ерга аниқ жойлашуви, жумладан, томонларнинг координаталари, узунлиги, 
майдони, ер ўлчаш чегаралари. 
Участка кадастр харитасида белгиланиши, "Ўзбекистон Республикаси ер 
ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитаси"да 
рўйхатдан ўтиши ва чегара ҳолатига эга бўлиши керак.