Ўзбекистон республикаси “Ҳунарманд” уюшмаси ўзбекистон республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги

Йўрма чокда илмоқли бигиз ёки игна билан матонинг ўнг томонида халқалар занжири ҳосил қилиб тикилиб, бигизга ўтказилган ипак матонинг сиртида чап қўл билан ушлаб турилади. Бу чок игна билан “ўзига томон” йўналишда тикилади. Йўрма чок бир-бирининг ичидан чиқиб келадиган узлуксиз қатор халқалар занжири бўлиб, бу чокни чамбаракда ва ўзи томон юритиб қавиқ туширилади. Каштани чамбараксиз тикилаётганда газлама тортилиб қолмаслиги, чок юмалоқ шаклда бўлиши керак. Игнага ўтказилган ип чап қўл билан ушлаб турилади-да, газламанинг ўнг томонига санчилади, сўнгра газламанинг ўнг томонидан уч-тўрт тўшама ипидан пастроққа санчилади. Газламадаги ип игна остида қолиши керак. Игнанинг кейинги ҳар бир санчилиши аввалгидек бўлиши керак. Йўрма чокда тикилаётган гул контури бўйлаб йўрма чок занжири давом эттирилади. Четки контур тугагач, гулнинг ичига турли тасвирлар тикиб чиқилади. Катта гулларни йўрма занжири билан тўлдиришда каштачилар эркин услубга суянадилар. Натижада кашта юзаси қўшимча декоратив бўлинишларга эга бўлади, ҳамда ялтироқ шоҳининг ранго-ранг товланиши билан уйғунлашиб, ҳаддан чиройли манзара ҳосил қилади. Айниқса, Бухоронинг йўрма чок санъати кўп қадимий сўзаналар билан донг таратган. Ўзбекистонда кашта гулларнинг ҳаммаси йўрма чокда тикилади.
Йўрма чок нусхаси сидирға тикишда қўллангани каби, бошқа чок билан тикилган нақшларнинг атрофини айлантириб чиқишда ҳам ишлатилади. Бундан ташқари ҳар хил нозик чизиқлар, гул ва баргларни асосий шохга улайдиган бандлар, майда ўсимликларнинг жингалак учлари ва шуларга ўхшаш нақшлар шу чок билан тикилади.
Йўрма чоки расм
Кандахаёл – кенг тарқалган чок тури бўлиб, унда тўшама ип тик ёки ётиқ бўлади. Бу чокнинг икки тури бўлиб, бир турида тушама ип устидан чатиладиган чок қиялатиб устма-уст туширилади. Кашта тайёр бўлганда, новдадан тўқилган саватга ўхшаб кўринади. Иккинчи турида биринчи қатор олдинги кашта тури тарзида тикилгач, иккинчи ва кейинги қаторлар олдинги қатор остки қисмидан ўтказиб тикилади, шундай қилиб чоклар тўшами ип устига диоганал йўналишдаги илон изи чизиқлар ҳосил қилиб тушади. Сўзана, палак, чойшаб каби йирик каштачилик буюмлари шу чокда безатилади. расм
Чиндахаёл – дурўя чоки, матога игна қадалиб бир меъёрда тикиб чиқилади, тескари ўгириб яна тикиб чиқилади. Шу тариқа матонинг олди ва орқа томонида бир хилда гул ҳосил қилинади. Бу чок билан икки томони ҳам кўзга ташланадиган буюмлар, яъни сочиқ, рўмол кабиларни безашда ишлатилади.