Zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti

Gruntlarni past sovuq ob- havo sharoitlarida noorganik bog‘lovchi materiallar bilan mustahkamlash
6.31. Havo harorati sovuq bo‘lgan sharoitlarda mustahkamlangan gruntlarni muzlash havfidan saqlovchi choralar ko‘rish lozim.
6.32. Havo harorati past bo‘lganda gruntga suvning muzlash haroratini pasaytivchi (muzlashga qarshi) qo‘shimchalar grunt massasining 0,6-1,5% miqdorida qo‘shiladi.
6.33. Suvni, bog‘lovchi qo‘shimchalar (ohak, sement, gips va boshqalar) gruntga kukun shaklda muzlashga qarshi qo‘shimcha qo‘shmasdan oldin aralashtiriladi.
6.34. Yirik bo‘lakli va qumlik gruntlar bog‘lovchi materiallar bilan qorishtiruvchi uskunalarda, gillik gruntlar esa yo‘lda bir marta o‘tish yoki ko‘p marta o‘tuvchi grunt qorishtiruvchi mashinalarda yo‘lda aralashtirib tayyorlanadi.
6.35. Sement bilan mustahkamlangan gruntlar qatlamini zichlangan holatida qarov ishlari qalinligi 6 cm. dan kam bo‘lmagan qum qatlamida amalga oshiriladi.
Mustahkamlangan gruntdan qurilgan asos yoki qoplama qatlami ustidan transport harakatlanishiga kamida 20 kundan keyingina ruxsat etiladi. Havoning isishi va bahorda eruvchanlik davrida qatlam ustidan transport vositalari harakatlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
6.36. Havo harorati minus 10⁰ S dan past bo‘lgan qisqa davom etuvchi, qattiq sovuqli hududlarda yillik qurilish jadalligini ta’minlash maqsadida, sementli grunt qorishmalarini sement bilan suvsiz aralashtirib tayyorlab qo‘yishga ruxsat etiladi. Yo‘l poyi tayyor bo‘lmaganda tayyorlagan qorishma havo isib ketgunga qadar zahiralarda caqlanadi, so‘ngra ishlatilish joyi bo‘yicha yoyiladi, suv bilan aralashtiriladi va zichlanadi.
Agar yo‘l poyi tayyorlangan bo‘lsa, tayyorlangan aralashma qatlam qilib joylashtiriladi, havo iligach suv bilan aralashtirilib, zichlanadi.
Sementli grunt aralashmasi, havo harorati minus 10⁰ S dan past bo‘lganda, havo ilishdan 3 oy oldin tayyorlab qo‘yiladi.
6.37. Iqlim sharoiti juda og‘ir mintaqalarda, transport harakatlarini ochishni tezlashtirish maqsadida, qish paytda yo‘lga 6.3.- bandda ko‘rsatilgan qoplama o‘rniga yig‘ma temirbeton taxtalardan yotqizishnga ruxsat etiladi. Muzlar erishi natijasida yo‘l poyi va qoplamasida deformatsiyalar yuz ber-masa, choklar mahkamlanadi.
Qoplamada deformatsiya paydo bo‘lgan bo‘lsa, plitalar yig‘ishtirib olinadi, asos tekislanib zichlanadi so‘ngra plitalar yotqizilib choklar mahkamlanadi.