Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети

4-rasm. Bir konturli gidrostatik tormoz yuritmasining sxemasi.
1-asosiy gidravlik silindri; 2-g'ildirak silindrlari; 3-tormoz pedali.
Tormoz pedali 3 bosilganda, tormozning asosiy silindr 1 porsheni taʼsirida uning ichidagi suyuqlik bosim ostida g’ildirak silindrlari 2 ga yuboriladi. Buning natijasida g’ildirak silindr 2 ichidagi porshenlar kerilib kolodkalarni aylanib turgan barabanlarga yaqinlashtiradi va tormozlanish boshlanadi. Tormoz pedali qo’yib yuborilganda sistemada suyuklik bosimi kamayadi va asosiy silindr bilan g’ildirakli silindrdagi porshenlar oldingi xolatga qaytadi.
Аyrim avtomobillarda xaydovchi tomonidan tormozlash uchun pedalga sarf bo’ladigan kuchni kamaytirish maqsadida vakuum-sistema yoki gidrovakuum kuchaytirgich 4 urnatiladi /4-rasm/.
Аvtomobillarni borgan sari tezligi oshayotganligi natijasida xarakat xavfsizligini tula taʼminlash maksadida ikki konturli tormoz yuritmalari kullaniladi.



5-rasm. Ikki konturli tormoz yuritmasi sxemasi. 1-oldingi g'ildirak tormozi; 2-oldingi g'ildirak; 3-oldingi g'ildiraklar konturi; 4-asosiy tormoz silindri; 5-vakuum kuchaytirgich; 6-tormoz pedali; 7-orqa g'ildiraklar konturi; 8-tormoz regulyatori; 9-tormoz kolodkasi; 10-tormoz barabani.
Bu tipdagi yuritmaga ikki sektsiyali asosiy tormoz silindri qo’yilgan bo’lib, xar bir sektsiya o’zi uchun ishlaydi. Odatda konturlardan biri oldingi g’ildiraklar, boshqasi esa orqa g’ildiraklar tormoz mexanizmlarining ishlashini taʼminlaydi. Agar konturlardan biri buzilib suyuklik oqib ketsa, boshqa kontur yordamida avtomobil to’xtatiladi.
Gidroyuritmali tormoz sistemalari yukori FIK ega bo’lib /suyuqlik siqilish natijasida xajmini uzgartirmaydi/ ishchi organlarining vazni kichik va ixcham. Lekin bu tipdagi tormoz yuritmani og’ir ish sharoitida katta zo’riqish bilan uzluksiz ishlatib bo’lmaydi, chunki gidroyuritmadagi suyuqlik juda xam qizib tormozlash paytida uning bosimi 10...12 MPa dan kamayib ketadi, natijada sistemaning ishlash aniqligi keskin pasayadi. Shuning uchun xam bu tipdagi yuritma ko’p yuk ko’taruvchi mashinalarda qo’llanilmaydi.