Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети “вагонлар ва вагон хўжалиги” кафедраси

 
Ғилдирак жуфтлигини УД4-ТМ 
ултратовушли дефектоскоп орқали нуқсонларини аниқлаш. 
 
Ғилдирак жуфтлиги ўқининг ўрта қисми камчиликлар 
аниқлангандан сўнг ултратовуш текшируви (УЗК) учун демонтаж 
бўлинмасида жойлашган нуқсонларни аниқлаш бўлимига берилади. 

---

13 
Ғилдирак жуфтлигининг қисмлари ва элементларини ултратовуш 
текширувини УЗК амалга оширишда қуйидагилардан фойдаланилади: 
- ГОСТ 23652-79 бўйича гипоид суртма, двигател мойи ёки механик 
аралашмаларсиз ҳар қандай суюқ муҳит; 
- металл чўтка ёки қирғич; 
- соч чўткаси; 
- тозалаш материали (латта); 
- силлиқлаш қоғози; 
- рангли қалам ва бўёқ; 
- 36 в кучланишли кўчма лампа. 
- кўтариш механизмлари; 
Ғилдирак жуфтликлари элементларини нуқсонли назорати 
қўлланма ҳужжат талабларига мувофиқ амалга оширилиши керак. 
Ғилдирак жуфтликларининг ўқлари, ишлаб чиқарилган санасидан 
қатъий назар, кўпи билан олти ой олдин охирги ўртача таъмирдан 
ўтган ғилдирак жуфтлигидан ташқари, УЗК усули (бўйин, 
предподступичный ва ўрта қисмлар) билан текширилиши керак. 
Агар ултратовуш текшируви усули ёрдамида ўқнинг 
бўйинларини, предподступичный, подступичный ва ўрта қисмларини, 
ўқнинг цилиндрсимон юзаларини текшириш имкони бўлмаса (керакли 
дефектоскоплар ва ўзгартиргичлар йўқ бўлса), ўқ бўйинидаги 
подшипникларни охиригача ўрнатиб демонтаж қилинади ва ўқ учидан 
ултратовуш текшируви қилинади. 
Ғилдирак жуфтлари ўқининг ўрта қисми магнит кукун усули ёки 
вихретоковий усули билан текширилади, охирги ўрта ёки жорий 
таъмирдан сўнг олти ойдан ортиқ бўлмаган муддатда ишга тушмаган 
ғилдирак жуфтларидан ташқари.
 

---

14 
Назорат ўтказиш
Ғилдиракларни унинг айланишини таъминлайдиган қурилмага 
ўрнатинг. 
Қурилмани тутқичлардан олиб, ғилдирак жуфтлигининг ички томонига 
қўйиб, бошқарувчи ғилдиракни диск юзасига тутиб турувчи ролигини 
босиб , юрувчи ғилдиракларни ободга ўрнатилади. 
Обод ички юзасига контакт қатламлар ўртасида (агар ёғ ишлатилса) 
қўлланилади. 
Бошқарилувчи ғилдирак жуфтлигининг айланиш дискини ёқилади, 20-
30 сония ушлаб турилади ва ғилдиракни тўлиқ периметри бўйлаб 
бошқарилади, ғилдирак жуфтлиги эса 3-4 айланишни амалга ошириши 
керак. Дефектоскопнинг ЭЛТ экранидаги кўрсаткичларни кузатиб 
борилади – такрорий айланишларда нормал ишлаш режимида ЭЛТ 
экранидаги расм такрорланади. Стробда акс-садо сигнали мавжудлигига 
мос келувчи ғилдиракнинг бўлимларини бўр билан белгиланади, унинг 
амплитудаси қидирув сезгирлик даражасидан ошиб кетади (ЭЛТ 
экранининг пастдан иккинчи чизиғи, яшил чироқ ёнади ва товуш 
индикатори ишга туширилади). 
Ғилдирак жуфлигининг айланиш дискини ёқилади. 
Қидирув жараёнида белгиланган ғилдирак қисмларини текширилади ва 
УСК-4 
қурилмаси 
ҳолати 
акс-садо 
сигналининг 
максимал 
амплитудасига тўғри келганда яроқсизликни сезиш даражасидан ошиб 
кетиш фактини баҳоланади. 
Қурилмани ғилдирак жуфтлигининг иккинчи ғилдирагига ўрнатилади 
ва операцияни такрорланади. 

---

15