Ўзбекистон республикаси транспорт вазирлиги тошкент давлат транспорт университети

i_ҳ

O’zbekiston	38950	21,8 м	138 т	7,5 ‰
O’z-el	38950	20,3 м	135 т	7,8 ‰
ВЛ-80к	49000	33,0 м	184 т	9,8 ‰
ВЛ-60к	36800	21,0 м	138 т	7,7 ‰
ВЛ-8	46500	28,0 м	184 т	9,8 ‰

5. 
   Тузиладиган поезд таркибидаги вагонларнинг меъёрий сони ( ) қуйида келтирилган
   

50

52

54

56

58

60

62

64

66

68

73

6. 
   Темир йўл участкасининг узунлиги(L, км)қуйида келтирилган
   

L

150

206

250

302

350

400

450

501

550

604

640

7. 
   Темир йўл участкасидаги юк поездининг участка тезлиги(V_уч, км/соат)қуйида келтирилган
   

Vуч

35

26

27

28

29

26

31

32

31

34

35

8. 
   Ҳаражатлар ставкаси:
   

   Ўлчов бирлигининг номи	Шартли белгиси	Ҳаражат ставкаси, сум/ ўлчов бирлиги
   Вагон-соат		973
   Поезд локомотивининг локомотив-соати		140962

9. 
   Юк локомотивларининг асосий депода ўртача туриш ватқи (t_ас.д. мин.)қуйида келтирилган
   

   tас.д	94	105	110	120	120	140	150	160	170	183	190

10. 
    Айланма пунктида юк локомотивларнинг меъёрий туриш вақти (t_ай.п.м. мин.) қуйида келтирилган
    

tай.п.м

30

32

34

33

38

40

42

45

46

48

52

Курс ишида қуйдагилар бажарилади:
- ҳаракат таркиблари ва поездлари устидан тезкор бошқарувни таҳлил қилиш;
- эксплуатация қилинаётган юк локомотивлари парки графоаналитик усул ёрдамида ҳисоблаш;
- айланиш станцияларида поезд таркибларини локомотивлар билан таъминлаш шартларини аниқлаш;
- “Ҳеч бир поезд таркиби станциядан жўнаш учун локомотивни мутлақо кутмайди” шартини қатъий равишда қўлламаслик натижасида юк локомотивлари фойдаланиш паркидан самарали фойдаланиш имкониятини таҳлил қилиш;
- локомотивларни юк поездларига бириктиришнинг мумкин бўлган вариантлари орасидан иқтисодий жиҳатдан энг мақбулини танлаш.

Кури лойҳаси раҳбари:	______________	Абдуқодиров С.А.
Кафедра мудири:	______________	Худайберганов С.К.

12-топшиқриқа илова

“А” айланиш пунктидаги поезд оқимлари ҳақида маълумот

Тоқ поезд рақами	Юк поездининг айланиш пунктига келиш вақти, соат-мин. (tкел)	Жуфт поезд рақами	Юк поездининг айланиш пунктидан режа бўйича жўнаш вақти, соат-мин. (tжўн.режа)
1	2	3	4
2002	1:15	2001	0:54
2004	2:36	2003	1:31
2006	3:21	2005	2:41
2008	4:28	2007	3:23
2010	6:18	2009	5:00
2012	9:08	2011	5:07
2014	10:35	2013	8:12
2016	11:57	2015	8:21
2018	12:19	2017	9:28
2020	13:14	2019	9:38
2022	14:25	2021	10:34
2024	15:17	2023	12:15
2026	16:03	2025	15:48
2028	16:52	2027	18:34
2030	18:14	2029	20:09
2032	18:35	2031	21:21
2034	21:21	2033	21:51
2036	23:13	2035	22:11

КИРИШ
Темир йўл транспортида локомотив хўжалиги фойдаланиш харажатларининг асосий қисмини ташкил этади. “Ўзбкистон темир йўллари” АЖда жами фойдаланиш ҳаражатларининг 35% улуши локомотив деполарига, 12% ёқилғига ва 30% электр энергияси тўғри келади. “Россия темир йўллари” ОАЖда ҳам бу кўрсаткич 30% ни ташкил этди. Бу кўрсаткичнинг ижобий томонга ўзгаришига асосан янги ресурстежамкор техника ва технологияларни жорий этиш ҳамда мавжуд локомотивлардан самарали фойдаланиш орқали эришиш мумкин. Чунки, мавжуд локомотивлардан самарали фойдаланмаслик оқибатида нафақат локомотив хўжалиги фойдаланиш ҳаражатлари ортади, балки жўнашга тайёр поезд таркиблари локомотивларни кутиб қолиш ҳолатлари кузатилади.
Жаҳонда темир йўл тизимида поезд локомотивларини эксплуатация қилиш технологиясини ишлаб чиқиш, айланиш ва алмашиш пунктиларида поезд таркибларини локомотивлар билан таъминлаш усулини такомиллаштириш, локомотивларнинг заҳира ҳаракатини камайтирувчи автоматлаштирилган бошқарув тизимларини яратиш, чегара постлари мавжуд темир йўл станцияларида локомотивлар ҳаракатининг мослашувчан усулларини ишлаб чиқиш муҳим вазифалардан бири ҳисобланмоқда.
Ушбу курс лойҳасида эксплуатация қилинаётган юк локомотивлари парки графоаналитик усул ёрдамида ҳисобланади, ҳаракат таркиблари ва поездлари устидан тезкор бошқарув, айланиш станцияларида поезд таркибларини локомотивлар билан таъминлаш шартлари ва “Ҳеч бир поезд таркиби станциядан жўнаш учун локомотивни мутлақо кутмайди” шартини қатъий равишда қўлламаслик натижасида юк локомотивлари фойдаланиш паркидан самарали фойдаланиш усуллари ўрганилади.

I БЎЛИМ. “ЎЗБЕКИСТОН ТЕМИР ЙЎЛЛАРИ” АКЦИЯДОРЛИК ЖАМИЯТИДА ҲАРАКАТ ТАРКИБЛАРИ ВА ПОЕЗДЛАРИ УСТИДАН ТЕЗКОР БОШҚАРУВ

“Ўзбекистон темир йўллари” акциядорлик жамиятида (“ЎТЙ” АЖ) “Локомотивларни эксплуатация қилиш бошқармаси” поездларнинг хавфсиз ва узлуксиз ҳаракатини, барча иншоот ва қурилмаларнинг, локомотив паркининг техник ишчи ҳолатини таъминлайди. “Локомотивларни эксплуатация қилиш бошқармаси” таркибида қуйидаги ишлаб чиқариш бўлинмалари мавжуд:

1. Ўзбекистон локомотив депоси (Ховос, Ангрен ва Жиззах станцияларида техник хизмат кўрсатиш пунктлари мавжуд).
2. Қўқон локомотив депоси (Андижон ва Марғилон станцияларида техник хизмат кўрсатиш пунктлари мавжуд).
3. Тинчлик локомотив депоси (Учқудуқ станциясида техник хизмат кўрсатиш пункти мавжуд).
4. Бухоро локомотив депоси (Мароқанд станциясида техник хизмат кўрсатиш пункти мавжуд).
5. Қўнғирот локомотив депоси.
6. Қарши локомотив депоси.
7. Термиз локомотив депоси (Дарбанд станциясида техник хизмат кўрсатиш пункти мавжуд).
8. Урганч локомотив депоси (Мискин станциясида техник хизмат кўрсатиш пункти мавжуд).
Ўзбекистон локомотив депоси бугунги кунда “ЎТЙ” АЖнинг асосий корхонаси сифатида йўлларда юк ташишнинг қарийб 50-60 % ҳажмдаги ишини бажариб келмоқда.
Ягона диспетчерлик маркази “ЎТЙ” АЖҳудудидаги барча ҳаракат таркиблари ва поездлари устидан тезкор бошқарувни ташкиллаштиради ва унинг асосий вазифалари сифатида қўйидагиларни санаб ўтиш мумкин.
Ягона диспетчерлик маркази мамлакатимиз худудидаги барча юк ва йўловчи поездларни, мавжуд жадвал ва режа асосида, ҳавфсиз ҳаракатланиши устидан тезкор раҳбарлик қилувчи бўғиндир. Поездларни темирйўл участкаси бўйлаб ҳаракатланиши, ташиш жараёнининг энг масъулиятли динамик қисми саналади. Унинг муваффақияли амалга оширилиши, ягона диспетчерлик марказини самарали ва аниқ ишлаши билан белгиланади.
Ягона диспетчерлик маркази поездларнинг бошқарувига оид дастурларнинг ҳар бирини умумий мақсади поездлар ҳаракатини бошқаришда узвий барча маълумотларни етказиш дастурий таъминотини ривожлантириш ва бошқарувни автоматлаштириш орқали поезд диспетчерини иш фаолиятида ортиқча юклама механик ҳаракатларини камайтириш ва поездларни бошқарувига оид тўғри қарорларни тез ва тўғри қабул қилинишига йўналтирилган. Сабаби, поезд диспетчерининг тўғри ва ўз вақтида тез қарор қабул қилиш учун бошқарув объектидан тўғридан-тўғри маълумотлар узатмаси дастурий таъминотини ўзлаштириш ва ривожлантириш зарур.
1.1-расмда поездлар ҳаракатини автоматлаштирилган бошқарувидаги ўзаро боғлиқлик кетма-кетлиги кўрсатилган. Ушбу расмда келтирилган лойиҳа асосида “ЎТЙ” АЖнинг аксарият электровозларини ҳаракатини кузатувчи ва ўз хотирасига акс эттирувчи GPS платформа тизими йўлга қўйилган. Ушбу дастурнафақат онлайн кузатув балки темир йўл тизими соҳаларини йўналганлигига қараб маълумотлар базасини қайта шакллантириш, жумладан поезд диспетчери, юк ортиш ва тушириш, ҳужжатларни расмийлаштиришдаги, жойларда кузатув олиб борувчи ходимларни фаолиятини кузатувчи ва кўпгина бошқа имкониятларни ўзида жамлайди.
Бугунги кунда ягона диспетчерлик маркази фаолиятининг модернизация қилинганлик даражаси поезд локомотивлари ҳаракатинини самарали бошқаришга тўлиқ жавоб бермайди. Масалан, станцияда бир қанча локомотивлар пайдо бўлганда ёки улар сони етишмаганда локомотивлари поездларга оқилона бириктирилганлигини кўрсатувчи инновацион технологиялар мавжуд эмас, поезд локомотивларининг навбатдаги техник хизмат кўригидан ўтишини ҳисобга олиш депо бўйича навбатчи томонидан махсус журналларни тўлдириш орқали амалга оширилади. Бу ўз навбатида, поезд локомотивларининг кейинги техник хизмат кўригидан ўтиши учун қолган вақтни поезд диспетчери томонидан тезкор аниқлашдава локомотивлар заҳира ҳаракатини тўғри ташкил этишда бир қанча ноқулайликлар келтириб чиқармоқда.