Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

PPF
1
Q
1
Расм 1.30. Иқтисодий ўсиш натижасида ишлаб 
чиқариш имкониятлари чизиғини силжиши 
ва савдо
Y
X
PPF
0
Q
0
RD
0
RS
0
(P
X
/P
Y
)
0
P
X
/P
Y
Xнинг нисбий нархи
RS
1
(P
X
/P
Y
)
1
(q
X
+ q*
X
)/(q
Y
+ q*
Y
)
Xнинг нисбий таклифи
 
Хулоса:
Катта мамлакатда экспортни кенгайтирадиган ўсиш унинг савдо 
шароитлари ѐмонлашишига олиб келади. 
 
Ишлаб чиқариш омиллари таклифининг «хонавайрон қилувчи» 
ўсиши.
Хонавайрон қилувчи ўсиш назарияси иқтисодчи Ягдиш Н. Бхагвати 
томонидан ишлаб чиқилган. Унинг фикрича, экспорт қилинадиган маҳсулотлар 
таклифининг ўсиши уларнинг жаҳон бозоридаги нархларининг пасайишига 
олиб келади ва пасайиш миқѐслари мамлакат учун хонавайрон қилувчи бўлиши 
мумкин. 

---

100 
Катта иқтисодиѐтда иқтисодий ўсиш қуйидаги шартларда истеъмолнинг 
умумий даражасини пасатиради: 
1. Иқтисодий ўсиш экспорт соҳалари ривожланиши билан боғлиқ бўлиши 
керак. 
2. Мамлакатнинг экспортига бўлган ташқи талабнинг эластиклиги паст 
бўлиши керак, шунда таклифнинг кўпайиши нархларнинг анча пасайишига 
олиб келади.
3. Мамлакатнинг ташқи савдо ҳажми ва унинг экспорт товарининг жаҳон 
бозоридаги ҳиссаси анча катта бўлиши керак, шундай шароитда савдо 
шароитлари ѐмонлашганининг манфий оқибатлари экспорт ҳажмининг 
ўсишидан келиб чиқадиган ютуқлардан каттароқ бўлади.