Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Даромад самараси
– импортга бож ўрнатилиши натижасида давлат 
бюджети даромадларининг кўпайиши миқдорини ташкил килади (c 
юзаси). 

Тақсимлаш
 
самараси
– истеъмолчилардан импорт билан 
рақобатлашувчи ишлаб чиқарувчиларга даромадларни ўтишини 
ташкил қилади (a юзаси). 

Ҳимоя самараси
– тариф ҳимояси остида маҳсулотларнинг қўшимча 
миқдорини каттароқ ҳаражатлар билан ишлаб чиқариш зарурияти 
натижасида пайдо бўладиган мамлакатнинг иқтисодий йўқотишлари (b 
юзаси).

Истеъмол самараси
– маҳсулотнинг ички бозордаги нархи 
кўтарилиши натижасида унинг истеъмол ҳажми камайиши оқибатида 
вужудга келади (d юзаси). 
Кичик иқтисодиѐтда импорт божи киритилиши натижасида мамлакатнинг 
умумий фаровонлик даражаси пасаяди.
 
5. Импорт тарифининг катта мамлакат иқтисодиѐтига таъсири 
Агар импорт қилувчи мамлакат иқтисодий аҳамиятга эга бўлса, у 
томонидан импорт божи киритилиши ушбу маҳсулотнинг жаҳон нархлари 
даражасига таъсир эта олади. Катта мамлакат учун импорт божи нофақат ички 
бозорни чет эл рақобатидан ҳимоя қилиш воситаси, балки унинг ташқи дунѐ 
билан савдо шартларини яхшилаш воситаси
бўлади. Катта мамлакат жаҳон 
бозорида катта импорт қилувчи бўлгани учун, унинг импортини импорт божи 
ѐрдамида чеклаш ушбу маҳсулотга бўлган умумий талабни катта даражага 
камайтиради, натижада маҳсулотни етказиб берувчилари нархларни 
пасайтиришга мажбур бўлади. Экспорт маҳсулотларининг нархлари даражаси 
ўзгармаган ҳолда, импорт маҳсулотларининг нархлари пасайиши мамлакат 
савдо шартлари яхшиланишига олиб келади. Импорт тарифнинг ижобий 
самараси унинг салбий самараларидан юқорироқ бўлса, катта мамлакатнинг 
фаровонлиги ошади. 

---

118