Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Zaruriy mudofa huquqiy shartlarining turlari
Shartlari
1.	Tajovuzga nisbatan	- jinoyat qonuni bilan qo’riqlanadigan obyektlarga qarshi qaratilgan ijtimoiy xavfli tajovuzning mavjudligi; - ushbu tajovuzning muqarrarligi; - ushbu tajovuzning realligi.
2.	Mudofaaga nisbatan	- jinoyat qonuni bilan himoya qilinadigan obyektni qo’riqlash maqsadida zarar etkazilishi; - zarar faqatgina tajovuzchiga nisbatan etkazilishi; - ayni vaqtdagi himoya; - mudofaa holatida zaruriy mudofaa chegarasidan chetga chiqilmaganligi.

Tajovuzning xususiyati va xavfliligi darajasiga butunlay muvofiq kelmaydigan mudofaa, zaruriy mudofaa chegarasidan chetga chiqish deb topiladi.

Tajovuzning oldi olingan yoki tugagandan so’ng va himoya vositalarini qo’llash zaruriyati aniq yo’qolganda himoyalanuvchining tajovuz qiluvchiga zarar etkazganlikdagi harakati ham zaruriy mudofaa holatida sodir etilgan deb hisoblanmaydi.

Zaruriy mudofaa chegarasidan chetga chiqib, qasddan sodir qilingan qilmish uchun shaxs umumiy asoslarda jinoiy javobgarlikka tortiladi. Faqat sud tomonidan jazo tayinlashda engillashtiruvchi holat sifatida baholanishi mumkin.

Agarda, shaxs zaruriy mudofaa chegarasidan chetga chiqib, ehtiyotsizlik orqasidan zarar etkazsa, uning harakatlari jinoiy javobgarlik keltirib chiqarmaydi.

Lekin, shaxs tajovuzning aslida yo’q va xayoliyligini bila turib, ish holatlariga ko’ra ham uni albatta bilishi mumkin bo’lgani holda zarar etkazsa, uning harakatlari JK Maxsus qismining ehtiyotsizlik orqasidan zarar etkazganlik uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi moddalari bilan tavsiflanishi lozim.