Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги

Овқат маҳсулотларини сақлаш, тайёрлаш ва истеъмол қилиш қоидаларига риоя 
қилинг: 
- Тез бузиладиган озиқ-овқат маҳсулотларини совутгичларда сақланг.
- Сабзавотларни яхшилаб ювинг, қайнатилган сувда чайиб истеъмол қилишга, 
қайнатилмаган сувни ичмасликка одатланинг.
- Сувни қайнатиб сўнг истеъмол қилиш мумкин.
- Гўштни, озиқ-овқат маҳсулотларини етарли даражада термик ишловдан ўтишга 
аҳамият беринг.

---

131
Озиқ-овқат маҳсулотларини ҳар хил касаллик қўзғатувчи микроблар ва гижжаларнинг 
тухуми билан ҳашоратлар, айниқса пашша ва сувараклар зарарлайди. Пашшалар асосан 
ҳожатхона, алатхона, гўнгхона, молхона ва кир ўраларида кўпаяди ва етилади, учиб келиб 
очиқ қолган озиқ-овқат маҳсулотларига қўниб уларни ифлослантиради. Биргина ахлат 
солинадиган яшик ёки контейнерда 80 мингга яқин пашшалар ривожланиш даврлари бошдан 
кечирилиши, бир кунда эса 6 мингга яқин пашшалар етилиши мумкин экан. Биргина пашша 
меъдасида 28 млн., қорни, оёқларни ва қанотларида 6млн.га яқин ҳар хил касаллик 
қўзғатувчи микробларни, гижжаларнинг тухумларини ташийди. Бу микроорганизмлар одам 
танасида бир неча кунлаб яшаш қобилиятини сақлаб қолади. Пашшалар учиб юқумли 
касалликларни 1,5 км масофагача тарқатиш ҳусусиятига эга.
Ҳозирги вақтда ванна, унитаз, раковина, озиқ-овқат тайёрлайдиган столлар, газ 
плитаси, совутгич, дераза токчалари, эшик, ошхона идиш-товоқларни ювиш учун замонавий 
тозалаш воситаларидан фойдаланиш зарур. 
 
Темир танқислиги анемияси ва уни олдини олиш 
Темир танқислиги анемияси бу камқонликнинг кенг тарқалган тури бўлиб, у кўп 
ҳолларда ҳаёт учун зарур бўлган элемент - темирнинг етарли миқдорда қабул қилинмаслиги 
натижасида юзага келади. Истеъмол қилинаётган озиқ-овқат маҳсулотлари таркибида темир 
моддасининг етишмаслиги ҳамда тўғри овқатланиш асосларига риоя этмаслик организмда 
темир танқислигини юзага келтирувчи сабаблар ҳисобланади. Темир қизил қон таначалари-
эритроцитларнинг асоси бўлган гемоглабиннинг ташкилий қисми ҳисобланади. Гемоглобин 
ҳаёт учун зарур бўлган кислородни ўпкадан олиб, организмнинг барча тўқима ва аъзоларга 
етказади, моддалар алмашувининг энг охирги маҳсулоти бўлган карбонад ангидрид газини 
ўзига бириктириб, ўпкага етказади ва уни ўпка орқали чиқиб кетишини таъминлайди.
Кичик ёшдаги болаларда, уларнинг жуда тез ўсиши ва ривожланиши, ҳомиладор 
аёлларда ҳомиланинг ривожланиши ва ўсиши, туғиш ёшидаги аёлларда ҳайз кўриш сабабли 
темирга бўлган эҳтиёж, бошқаларга нисбатан 3-6 марта юқори бўлади. Шунинг учун туғиш 
ёшидаги аёллар ва болаларда темир танқислигини ривожланиши эҳтимоли юқори бўлади.