Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Дизентерия (ичбуруғ).
Д и зен тери яд а огиз бўш лиғи ш и л л и қ
қ о б и қ қавати организм да ю қори заҳарланиш ж араён и борл и - 
г и н и , та на ҳарорати о ш и ш и ва д е ги д р а т ац и я ҳо л ати н и акс 
эттиради. О ғиз ш и л л и қ қ о б и қ қавати оқарган , ш иш ган, лун - 
ж ларда ти ш л ар ён то м о н и ш а к л и н и н г акси б и л и н и б ту ради. 
Т и л н и н г ипсим он сўрғичлари қизарган ҳолатда, қуруқ, оқиш
бўлади. Бу белгилар 6-7 кун давом ида сакданади. О ғиз бўш лиғи 
ш и л л и қ қоб и қ қавати соғайиш ж араёнини ушбу қаватнинг пуш ­
ти рангга ай ланиб б ори ш и билан кузатиш мумкин. Агар д и ­
зентерия организм да у зо қ давом этадиган бўлса, о ги з ш и л л и қ
қ о б и қ қавати о қ и ш , с а р и қ тусда с акд ан ад и . М и л к соҳасида 
ш аф ф о ф том ирлар яхш и тусда кўзга таш ланади.
К а с а л л и к н и н г 11-15 -к у н и д ан б о ш л аб , о ғи з бўш л и ғи даги
ўзгариш лар йўқолади. Агар витам ин тан қи сл и ги ю зага келади- 
ган бўлса, лаб ва ҳалқумда ял л и ғл а н и ш с и з ё р и л и ш ж араёни 
кузатилади. Агар д и зен тер и ян и даволаш да ан ти б и о ти к л ар узоқ 
муддат қўлланилса бу д и зен тери яд ан кей и н ги и ч ак кан д и д оз- 
лари ри вож лан и ш и га олиб келади.
К асал ли к н и н г д астлабки кунларидаги оғи з бўш лиғи ш ил- 
л и к қ о б и қ қаватида юзага келадиган ўзгариш лар махсус д а в о ­
л аш талаб қилм айди. К ей и н ч ал и к кан д и д озн и н г юзага кели- 
ш ига йўл қўйм аслик зарур.
Сувчечакда
оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қавати ва тан а тери си бир 
хилда ў згар ад и , л е к и н ш и л л и қ қ о б и қ қ а в а т ю заси д а ҳосил 
бўладиган папулалар ва везикулалар ю п қ ал аш и б , тез е м и р и ­
л и б кетади. О гиз ш и л л и қ қ о б и қ қаватида, лабда, оги з даҳли- 
зида дастлаб дог, папула, кей и н пуфа к ҳосил бўлади ва тез

---

Ўткир юқумли касал/шкларда от з бўшлит ш и.ииқ қаватидаги жароҳапиар
3 7
теш илади, ўрни ф и бри н л и караш б илан қопланади. Н ати ж а­
д а аф ган и эслатувчи ш акл юзага келади; у ю м ш о қ и н ф и лтра- 
ц и ял и ҳосила устида ж ойлаш иб, с а р и қ -к у л р ан г караш б илан 
қо п л а н га н овал ш аклда а н и қ ч егар ал ан ган бўлади. Л аб н и н г 
қи зи л ҳош и яси д а бундай эл ем ен тл ар устига ярал и қават ву- 
жудга келади. С увчечакда тош м ал ар теридаги каби оғиз ш ил- 
л и қ қ о б и қ қаватида б и р -б и р и н и такрорловчи ш аклда ж о й л а ­
ш ади, улар кўп ш аклли кўри н и ш д а (дог, пуф ак, папула) уч­
райди. Бу эл ем ен тл ар қ а тти қ ва ю м ш оқ танглайда, лунж ички 
ю засида, л аб ва о ғи з даҳлизида ж ойлаш ади.