Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

ОҒИЗ БЎШЛИҒИ ШИЛЛИҚ ҚАВАТИ КАСАЛЛ И КЛАР И ДА
ТИШЛАРНИ ПРОТЕЗЛАШНИНГ ЎЗИГА ХОС ТОМОНЛАРИ
Т иш протезлари муҳим даволовчи проф илактик аҳамият касб 
этади: ти ш қаторлари н уқсонларида чайнов ап парати ш акли- 
н и ти к л ай д и , сакд ан и б қол ган таб и и й ти ш л ар н и с таб и л и за- 
ц и ялайди, арти кул яц и он м увозанат ҳосил қилади. Т иш про-

---

Огиз бўш лит ш и.ииқ қавати касалгикларининг физио ва фитотерапияси
333
тезларидан ф о й дал ан и ш н у тқ н и н г ти к л а н и ш и ва ти ш қатор- 
ларидаги э с те ти к н у қ со н н и н г б артараф этил иш и туф айли бе­
м орларн и н г пси хоэм оц и он ал ҳолатига иж обий таъ си р кўрса- 
тад и , ч ай н ов ж ар аён и н и н г ти к л а н и ш и эса о ш қ о зо н -и ч а к ти - 
зи м и д а ги с у р у н к а л и к а с а л л и к л а р н и н г қ а й та л а м а с л и ги учун 
муҳим п р о ф и л ак ти к тадбир ҳисобланади.
Б ироқ, тиш протезлаш даги алоҳида баъзи натижалар шуни 
кўрсатадики, баъзи беморларнинг оғиз бўшлиғи ш иллиқ қаватида 
ва тилида патологик ўзгаришлар яллигланиш табиатига эга бўлган 
турли сурункали касалликларнинг қайталаниши кузатилади.
О ртоп еди к стом атол оги я к л и н и к аси д а О Б Ш Қ ва тилдаги 
касалликлари бўлган б ем орлар протезлаш м ақсадида мутахас- 
сисга кўп учрайди. Бем орларда модда алм аш и н уви , и н то к си ­
кация ва б ош қа о р ган л ар н и н г ф у н кц и о н ал ҳолати ҳар хил д а ­
раж ада б ўлгани, уларда иш б и л ан бирга пси хи к ўзгариш лар- 
ни келтириб чиқаради. О Б Ш Қ ва тил касалликлари бўлган б е ­
м орларда сом атоген п си х и к ўзгариш ларни к о р р ек ц и я қи ли ш
ва ҳисобга олиш д авол аш , ти ш л арн и протезлаш ва реаби ли - 
тац и ял аш сам араси н и ош иради. А йнан ш ундай О Б Ш Қ ва т и ­
л и д а с у р у н к ал и п а то л о ги я с и бўлган б е м о р л а р н и д аво л аш д а 
қи зи л ясси те м и р а тк и , л е й к о п л а к и я , сурун кали қай тал ан ув- 
чи герпетик стом ати т таш хисларига эъти бор берилади. О либ 
қўйилувчи п ротезл арн и н г қи рралари қал и н л аш ган қи см и сил- 
л и қ бўлиш и зарур. П ротезн и н г и чки ю заси О Б Ш Қ да жароҳат 
ч ақирм аслиги учун ен ги л ги н а сайқаллаб ю борилади, бу про- 
тезд а о вқ ат қ о л д и ^ а р и ва м и кроорган и зм л ар тутилиб қол и - 
ш ини кам ай ти ради , ш у б илан б ирга протез м айдони ш и л л и қ
қавати н и н г ял л и ғл ан и ш эҳти м ол и н и кам айтиради. Ш икастли 
п ап и л л о м ато зи бўлган б ем о р л ар д а п ро тезл аш д ан аввал улар 
ж арроади к усулида кесилад и, эл ектрокоагул яц и я ёки кри од е­
струкц и я қилинади. Қ изил ясси тем и р атки , л е й к о п л ак и я , су­
рункали қай таланувчи гер п ети к стом ати т, тр а в м а ти к п ап и л - 
лам атоз, О БШ К , ва ти л п ерестезияси ва б ош қа касалликлари 
бор б ем орларни протезлаб бўлгандан сўнг стом атолог терапевт 
м утахассис том он и д ан д и сп ан сер назоратига оли н ган бўлиш и 
кер ак, чунки бу ички аъзоларга р ец и д и вл арн и ан и кд аш учун 
л о зи м . В рач-стом атолог ўз назорати остида О Б Ш Қ даги к а ­
с ал л и к н и даволаш учун, дастлаб протезлари бор бем орларни 
ўтказиш и лозим.