Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги


серозли (қисм ан ш и л л и қ, л ей ко ц и тл ар , э п и ­ тел и й қоп л аган ҳуж ай рал и , арал аш ган су ю қ экссудат),  шил-



Download 13,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/313
Sana14.07.2022
Hajmi13,62 Mb.
#799462
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   313
Bog'liq
Огиз бушлиги шиллик кавати Ж.А. Ризаев, 2008

серозли
(қисм ан ш и л л и қ, л ей ко ц и тл ар , э п и ­
тел и й қоп л аган ҳуж ай рал и , арал аш ган су ю қ экссудат), 
шил-


20
О т з бўш лит ш иллиқ қават и ва ла б касалликлари
лиқли
(серозлидан ф а р к д и р о қ ш и л и м ш и қ тутувчи) ва 
йиринг­
ли
(ёп и ш қ оқ, қую қ, қўнғир-сарғиш рангдаги қую қ м асса) бўли- 
ш и м ум кин.
Катарал я л л и ғл ан и ш н и н г 
ўт кир
ва 
сурункали
тури мавжуд. 
Ў ткир ял л и ғлан и ш 2-3 ҳаф та давом эти б , ж ароҳатловчи о м и л ­
лар бартараф этилгач, асоратси з ўтиб кетади. Э кссудация д а ­
стлаб серозли, ш и л л и қл и к ей и н йирингли ҳолатда ҳам учрайди. 
Й и ри н гли экссудацияд а б ош қа ҳолатлардагига нисбатан ун и н г 
ш и л л и қ қават ю заси қў п р о қ бузилган ва эр о зи ял ан ган бўлади. 
Ж ар о ҳ атл о вч и н и н г б артараф қ и л и н и ш и ва ўз вақтида д а в о ­
л аш и ш л а р и н и н г ў т к а зи л и ш и ж а р о ҳ а т н и н г тезд а б а р та р аф
қ и л и н и ш и га олиб келади. Д аволан м аса, ж ароҳат ўрнига чега- 
ра ф о ку си - су рун кал и й и р и н г ўчоғи ҳосил б ўл и б , у ўлган 
м ассали йиринг тўқим ада тўлиб туради. Бундай ш икастланган 
ж ароҳат оқи б атд а ял л и ғл ан и ш л и я р а н и ҳосил қ и л ад и , у 
де-
кубитал
яра деб ҳам ю ритилади.
Ш и кастл ан ган яр ал ар н и н г кл и н и к кўри н и ш и ж ароҳатлов- 
ч и н и н г кучига, ш икастланган соҳа ўрнига ва б ем о р н и н г уму­
м ий аҳволига боғлиқ. Ш и кастл ан и ш яралари б и р хил кўри- 
н и ш д а , я ъ н и , ш и к а с тл а н га н я р а а тр о ф и д аги ш и л л и қ қ ават 
ш иш ган, қизарган, кучсиз ёки тезда о гр и қ сезадиган бўлади. 
Я р ан и н г четлари, одатда н о ан и қ , туби осон ю линадиган, ф и б ­
ринли караш б илан қопланган, м аҳаллий л и м ф а тугунлар кат­
тал аш ган ва огрикди бўлади. О гзида кучсиз сурункали таъ си- 
ротларни сезган бем орлар врачга таъ сирловчи куч и н и н г б о ш ­
л а н и ш и д ан 7-10 кун, б ош қа ҳолларда 1-2 ой ёки ундан кўп 
вакд ўтгач, у зо қ вақтдан буён мавжуд яр а н и н г безовта қ и л и - 
ш идан ш и ко ят қилиб мурож аат этиш ади. Я ра четлари ва туби 
и н ф и л т р а ц и я ҳ и с о б и га қ а т т и қ л а ш а д и , а т р о ф и д а г и тў қ и м а
ш и ш ад и , кўкаради, яра туби к ўп и н ч а кўчувчи к араш б и л ан
қопланади. К атта ҳаж м ли ярал ар м уш ак, ҳатто суяк тўқи м а- 
сигача ўтиш и м ум кин. Я рани пайпаслаганда о гр и қ сезилади. 
Я ра у зо қ вақт сакдан и б турганда, атроф идаги тўқим алар хи- 
рал аш и б , ёмон сиф атли асоратга ўтиб кетиш и ҳам кузатилади.
О гиз бўш лиги ш и л л и қ қавати н и н г протез б оси м и д ан ҳосил 
б ўлган я л л и гл а н и ш со ҳалари ўчоги н у қ т а -н у қ т а л и ш ак л д а, 
кўпинча бутун протез ости соҳасига тарқалган бўлади. Ш и л ­
л и к қаватн и н г ял лигланиш и ва ш иш иш и кўри н и ш и д а нуқта- 
л и қон қўй и л и ш и , эр о зи я, ш унингдек, ш и л л и қ қ о б и қ к ават­
н и н г ш о л и с и м о н г и п е р п л а з и я с и , к и ч к и н а ёш гр а н у л я ц и я
тўким аси ҳосил бўлиш и кўриниш ида кечади. Айрим ҳолатларда 
яллигланиш ўчоги протезнинг тўла ёпиш м аган соҳаларида ю за­
га келади.
Ш икастловчи о м и л н и н г таъсир килиш дараж аси ж ароҳат- 
н и н г к л и н и к кўриниш и билан богликдиги таб и и й ҳолдир. Ен-


Оғиз бўш лит ш иллиқ қават ининг ш икастли жароҳатлари
21
гил ш и кастл ан и ш д а ш и л л и қ қаватда катарал ял л и ғлан и ш
ю зага келади, ў т к и р р о қ ш и кастл ан и ш л ар д а эс а э р о зи я л и ва 
ярали ял л и ғлан и ш ҳолатлари учрайди. Бундай ҳолатда ж аро- 
ҳат ўчоғи о ғр и к д и , э р о зи я ва я р а н и н г қ о н а ш и кузати л ад и . 
Ш и л л и қ қаватдаги ўткир ял л и ғлан и ш (эр о зи я ва яралар) про- 
тезн и корр екц и ял аш давом и да тезда тузалиш и м ум кин. Агар 
15-20 кунгача бўлган вақтда ж ароҳат б итм аса, унда ём он с и ­
ф атли ҳосилага гумон қилинади.
Ш и л л и қ қаватда патологик ўзгариш лар олиб қўй и лм ай д и - 
ган протезларни тақи ш д ан ҳам кузатилади. Т ай ёрлан ган п ро­
т е зн и н г қи рралари м илк четл ари н и б оси б қўйса, у н и н г ф и ­
зи ол оги к ф ао л и яти д а бузил иш (ўзини тозалаш и қий и н л аш у- 
ви, о вқ ат қолдиқпари тўп л ан и ш и учун муҳит пайдо бўлиш и) 
ҳолатларини юзага келтиради.
С унъ ий ти ш тўғри тайёрланганда ҳам қисм ан бўлсада, м ил- 
кка зў р и к и ш туш и б қ и зар ти р ад и , ш и ш и р ад и , те к к ан д а осон 
қо н ай д и . А гар п р о тез жуда кучли ш и кастл овч и ом и л бўлиб 
хи зм ат қи л са, м и л к ш и ш ад и , м илк қон том и р л ар и тўлиш иб 
т а р а н гл а ш ад и , чуқур т и ш -м и л к чўнтаги ю зага к ел ад и , д о и ­
м ий қ о н аш и кузатилади. Б ош қа ҳолатларда м илк сўрғичлари 
қаттиғуташ ади, б ем ор о в қ ат еган д а, ж ароҳат ўрнидаги о ғри - 
қдан ш и к о я т қи л ад и , м илк қо н ай д и , б ем ор оғзи д ан ҳид к е- 
л и ш и д а н н о л и й д и . К ў п р и к с и м о н п р о тезл ар д а о р а л и қ қисм
п р о тез ў р н и д а ги ж а р о қ а тн и а н и қ л а ш д а қ и й и н ч и л и к туғд и - 
ради. А гар ал вео л яр ш и л л и қ қаватни кўприксим он протезнинг 
ор ал и қ қисм и тўла қатти қ босиб қўйса, олиб таш л аш м асала- 
си кўтарилади.
Кўп ҳолатларда пластм ассали сунъий ти ш лар ш и л л и қ к о ­
б и к каватда ўзгариш лар келтириб ч и кари ш и кузатилади. А м а- 
л и й -к л и н и к те к ш и р и ш м аълум отларига кўра, оғи з ш и л л и к ко- 
б и қ каватидаги ў згари ш л арн и н г ўткир кўриниш и ва о ғи р р о к
кеч и ш ҳолатлари а й н а н пластм ассали сун ъи й коп л ам а т и ш ­
л ар атроф ид а кузатилар экан . П ластм ассали сунъий ти ш л ар- 
ни , металл и сунъий ти ш л арга нисбатан к ал и н л и ги ҳам м аъ­
л у м д а р а ж а д а а ҳ а м и я т касб э т а д и . Б у н д ан т а ш қ а р и , о ғи з 
бўш лиғида пластмасса бўлиш и м и лкка кўш им ча таъ сирловчи 
си ф ати да таъ си р килади.
А лоқали стом атит кўриниш ида ш и л л и к к о б и к каватда ж а- 
роҳат кузатилса, цитологик текш и р и ш учун ш и л л и к к о б и к ка- 
ватдан оли н ган бўлакда н ей троф и л лар ёки уларнинг куш или- 
ш и , эри троц и тл ар кўри н и ш и д а б ўлиш и ҳамда кам м икдорда 
м акроф агл ар кўринади. Ш и кастл ан и ш яралари узо к вакт д а ­
вом ида сакдан и б турганда, ял л и ғлан и ш д ан ол и н ган суртмада 
ясси эп и тел и й ҳуж айралари кузатилади. К ўплаб н ей тр о ф и л - 
л а р н и , у н и н г ф агоц и тоз босқичидаги ҳолатда ё к и ф агоцитоз


22
О т з бўшлиғи шиллиқ қавати ва лаб касалликлари
н и н г бузилган кўриниш ида учраш и ҳамда я к к а -я к к а л и м ф о - 
цитлар, поли б ластл ар, м ак р о ф агл ар , ай ри м ҳолатларда икки 
ядроли эпителиал ҳуж айраларни топиш м умкин. Э розия ва яра- 
л а р н и б и т и ш и н е й т р о ф и л л а р , ф о г о ц и т о з г а ў ти ш д а в р и д а
хўж айра к ў р и н и ш л ар и , п о л и б ластл ар, м ак р о ф агл ар , ф и б р о б - 
л аст ти п и д а ва п л азм ати к ҳуж айралар ҳосил бўлаётгани кўри- 
н ади. Б а к т е р и о л о ги к т е к ш и р и ш ў т к а зи л ган д а, од атд а, о ги з 
б ўш лиғи м и к р о ф л о р аси д а к о к к л а р , таё қ ч ал а р , л е п то тр и х и я - 
л а р кузатилади.
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати н и м ехан и к ж ароҳат- 
л а н и ш и

Download 13,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish