Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги



Download 13,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet301/313
Sana14.07.2022
Hajmi13,62 Mb.
#799462
1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   313
Bog'liq
Огиз бушлиги шиллик кавати Ж.А. Ризаев, 2008

ОҒИЗ БЎШЛИҒИ ГИГИЕНАСИ АСОСЛАРИ
О ғиз буш лиги рационал парвариш и стом атологик касал л и к­
л а р и би рл ам ч и ва и к к и л ам ч и п р о ф и л ак ти к м уолаж аларининг 
аж ралм ас қисм идир. У Л О Р к асал л и кл ари , ал лерги к ва б ош қа 
бир қатор хасталиклар келиб ч и қ и ш и н и н г ол д и н и олади. О гиз 
буш лиги ни п арвари ш л аш деганда ти ш л ар н и м унтазам ва тўғ- 
ри ю ви ш , о вқ атл ан ган д ан сўнг о ги зн и ч ай и б таш л аш туш у- 
нилади.
Т и ш л ар н и 2 йил давом ида кун и га 2 м артадан парвари ш қ и - 
л и ш кариес р и во ж л ан и ш и н и 2 марта кам ай ти ри ш и анику
1
ан - 
ган (Е В. Б о р о вски й , 1982). Худди ш ундай б о гл и к д и к бирм ун- 
ча к а м р о қ учрайди ган п арод онт касал л и кл ари ва ти ш тош л а- 
р и н и 13,9% ва 30,4% ҳолларда, ш ахсий ги гиена қоидаларига 
р и о я қи л м асл и к ёки уш бу м уолаж аларни м унтазам ўтказм ас- 
л и к 47,3% ва 48,5% ҳолларда (Ю .А. Ф едоров, 1979) кўп касал- 
л а н и ш га олиб келади.
У.Ж . Ж ум атов (1982) Ў збекистондаги қ и ш л о қ аҳолиси ўрта- 
сида сто м ато л о ги к к асал л и к л ар с о н и н и ў рган и б , кар и ес к а ­
салл и ги ти ш л а р н и м унтазам п а р вар и ш л о вч и л ар д а п ар вар и ш
қилдирм аганларга нисбатан 22% га, ги н ги ви т 7,8% га, п аро­
д о н ти т ва п ар о д о н то з 21,5% га, т и ш то ш л ар и 17,8% га кам
учраш ини аниқлади.
О гиз бўш лиғи ги ги ен аси н и н г аҳам ияти ти ш л арн и караш ва 
о вқ ат қол д и қл ари дан ф ақ ат м ех ан и к тозал аш б и л ан ги н а ч ек- 
лан м ай д и . О гиз бўш лиғи ги ги е н а си н и н г аҳам и яти да за м о н а ­
вий караш л ар ан ча кенгайди. А н и к д ан и ш и ч а, ти ш л арн и м ун­
тазам тозал аш ва уларни ўз вақтида о л и б таш л аш - ф и зи о л о ­
гик ж араён эм ал н и н г етилиш ига сабаб бўлади. Бунда ти ш тўқи- 
малари ф о сф о р -к ал ц и й тузлари, м и кроэлем ентлар б илан му- 
стаҳкам ва та ш қ и салбий таъ сирларга чидам ли бўлади. У ндан 
таш қ ар и , махсус д а в о л а ш -п р о ф и л ак ти к тиш пасталари и ш ла- 
тиб, ти ш тўқи м ал ари , м и л к ва п арод он тн и н г ян ад а чуқур ж ой- 
лаш ган тўқим аларига у ёки бу ф ойдали эл ем ен тл ар (ф осф ат- 
л а р , кал ьц и й , ф то р ва б о ш қ а м и к р о эл ем ен тл ар , ви там инлар 
ва б ош қал ар) етиб б о р и ш и н и бош қаради. Т и ш л арн и тозалаш
пайтида уларни м унтазам м ассаж қи л и ш пародонт тўқи м ал а- 
рида қон а й л ан и ш и н и ях ш и л ай ди ва уларда м оддалар ал м а- 
ниш уви ж араён лари н и тезлаш тиради.
О гиз бўш лиғи ги ги ен аси н и н г зам он ави й воситалари: ти ш
ч угкаси , кукун, паста, э л и к с и р , ти ш тозалаги члар ва ти ш н и
ч айиш дир. Б ир қатор чет эл давлатларида ти ш то ж и н и н г (к о ­
ронка) м илк ости ва алоқали қисм идан ти ш ўсм аларини олиш


338
О т з бў ш лит шиллиқ қавати ва лаб касш ликлари
учун махсус иплар иш лаб чиқарилади. O
f
из б ўш л и ғи н и н г б а р ­
ча гигиеник воситалари хуш бўй, силлиқловчи ва тозаловчи таъ ­
сир кўрсатадиган булиш и керак.
Улар тар ки б и д а д а в о л а ш -п р о ф и л ак ти к қуш и м чал ар б ул и ­
ш и , о ги з буш лиги сую қлигига нисбатан ней трал б улиш и ва 
т и ш н и н г қ а т т и қ т ў қ и м а л а р и г а а б р а зи в (ю в и ш ) т а ъ с и р и н и
кўрсатиш и (Ю .А. Ф едоров, 1979) м ақсадга м увоф икдир. Тиш
чўтка.чари ти ш л ар орасида б ў ш л и қ ва барча ю залардан овқат 
қолдикдари ва ю м ш о қ тиш караш л ари н и (налёт) йўқотиш учун 
қўлланилади. У н и н г иш қисм ида с и н те ти к ва таб и и й туклар 
б о ғл ам и м аҳ к ам л ан га н , о хи рги й и л л ар д а қўлда то за л а га н га
нисбатан кам в ақ т ичида б и р неча марта кўп в и б р ац и о н т о за ­
л а ш ҳ ар акати н и б аж арад и ган эл ек тр ти ш чўткаси ярати лд и . 
Улар м уолаж анинг таъ си р и н и кучайтирад и, чунки ти ш л арн и
то за л а ш б и л ан б и р га, қон а й л а н и ш и н и ях ш и л о в ч и ва о ги з 
бўш лиғи тўқим аларида моддалар алм аш и н и ш и ж араён лари н и н г 
тезлаш увига сабаб бўлувчи м и л к ш и л л и қ п ард аси н и м ассаж
қилади. Т иш чўткаси осон и ф лосланади ва и н ф ек ц и я ўчоғи 
бўлиб қол и ш и м ум кин. Уни и ш латиш дан олдин совун билан 
ю виш керак. Т и ш л арн и тозалаб бўлиб ҳам совун б и л ан ювиш
ва уш л аги чи н и пастга қаратиб, стакан га солиб қўйиш лозим .

Download 13,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish