Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

2. Парен герал йўл 
(қон ва б ош қа б и о л о ги к сую кд и клар ор - 
қали). О И В и н ф ек ц и яси н и н г гиёҳванд м оддаларни игна орқа- 
л и қабул қилувчилар орасида тарқал и ш и бугунги кунда О И В ­
н и н г асоси й ю қиш йўлларидан бири бўлиб ҳисобланади. Бу 
гуруҳда и н ф ек ц и я ю қиш хавф и н и н г ю қорилиги қон б илан за- 
рарланган игна ва ш приилардан умумий ф ой дал ан и ш га б е в о ­
сита боғлиқ. И н ф екц и я ю қиш хавф и гиёҳванд м оддаларни игна 
орқал и у зо қ вакд давом ида кабул ки лган лар ва О И В кенг тар- 
Калган ж ойларда яш ай д и ган л ар орасида ан ча ю қори. О И В б и - 
л а н зар ар л ан ган к о н н и ку й и ш 90-100% ҳолларда м н ф е к ц и я
ю қиш ига сабаб бўлиш и м ум кин. Н аф акат кон , балки эри тро- 
цитар, тром б оцитар ва л ей к о ц и тар м ассалар, янги му злати л -

---

Ҳаёт давомида органилмдаги ирттиршган иммунитет танқислиги синдром
279
ган қон плазм аси \а м и н ф ек ц и я м анбаи бўлиш и м ум кин. О Й В
ю қиш хавфи, айниқса қ о н н и н г
ва 
ивиш ом илларини қуй-
ганда анча юқори. Булар гемофилия билан огриган беморларга 
урин босувчи даволаш тарзида қўлланилади. Бу мазкур препа- 
ратнинг кўп миқдордаги донор қони намуналаридан тайёрлани- 
ш и билан боғлиқ. Терм ик иш ловдан ўгказилганлиги боис имму- 
ноглобулинлар орқали инф екция ю қиш хавфи бир мунча кам.
С тер и л л ан м аган ш п р и ц , и гн а ва ти б б и й бую м л арн и куп 
марта и ш л ати л и ш и О И В и н ф ек ц и яси та р қ а л и ш и н и н г асосий 
сабабларидан бири бўлиб ҳисобланади. П арентерал йўл орқа- 
ли ти б б и й ва к л и н и к лаборатори я ходим лари и н ф ек ц и я ю қги- 
риш и м ум кин. М уолаж а хоналари ёки л аборатори яларн и тоза- 
л о вч и ходим лар ҳам О И В ю ққан м атериал б илан контактда 
бўлиш и м ум кин. И ш вази ф аси н и ю аж ариш теш увчи ёки ке- 
сувчи бую м лар б илан б о ғл и қ бўлса, и н ф ек ц и я ю қиш хавф и 
ош ади. Ў ткир бую м лар б илан б о ғл и қ бўлса, и н ф ек ц и я ю қиш
хавф и ош ади. Ў ткир бую м лар б илан и ш л аш н и н г турли б о сқ- 
ичлари — иш ж араён ида бевосита ф о й д ал ан и ш , иш тугаган- 
д ан кей и н ч и қ и н д и л а р н и й ўқ қ и л и ш , зарарлан ган ё к и м ус­
та ҳкам бўлм аган к о н тей н ер л ар д ан ф о й д а л а н и ш д а ҳам юзага 
келиш и м ум кин. И чи те ш и к бўлган игна орқали О И В ю қиш
хавф и жуда ю қ ори ҳисобланади. Б ош қа и гналар, м асалан ж ар- 
р о \л и к игналари орқали и н ф ек ц и я ю қиш хавф и нисбатан паст. 
А й н и қса О И Т С б осқичидаги б ем о р н и н г қо н и ю қори вирусли 
нагрузкага эгалиги ва вирус ви руоен тли ги н и н г ю қорилиги ту ­
ф а йл и жуда ю қумли ҳисобланади.
Т и б б и ёт хо д и м л ар и н и н г и н ъ е к ц и я хавф си злй ги қоид ала- 
рига ри оя қи л м асл и кл ар и , яън и м уолаж а ва^гида ти б б и й р е ­
з и н а қ ў л қ о п л а р д а н ф о й д а л а н м а с л и к , и ш д а д е з и н ф е к ц и я
қоидаларига амал қи лм асли к, иш латилган ш п р и ц ва игналар- 
ни тўғри усулда хавф сиз йўқ қ и л м асл и к ва б ош қалар уларнинг 
ўхлари ҳамда п ац иентларига и н ф ек ц и я ю қиш ига сабаб були­
ши м умкин.
3.