Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

АК нинг клиник кўриниши. Ю.Э.Березов ва А.В. Покровский беморларнинг ёшига қараб касалликнинг 5 даврини ажратадилар.
Биринчи давр жуда муҳим, бу ҳаётнинг биринчи йилида кузатилади. Ҳозирги вақтда беморларнинг энг юқори ўлим даражаси қайд этилади.
Иккинчи давр - мослашиш (1 йилдан 5 йилгача). Айнан шу даврда АКга хос бўлган шикоятлар пайдо бўлиши мумкин: бош оғриғи, нафас қисилиши, чарчоқ ва жисмоний машқлар пайтида оёқларда оғриқ. Аммо, аксарият ҳолларда, шикоятлар йўқ ва клиник кўриниш етарлича ёрқин эмас, натижада нуқсон тасодифан аниқланиши мумкин.
Учинчи давр - компенсация - 5 ёшдан 15 ёшгача. Ва бу даврда шикоятлар бўлмаслиги мумкин, бу ҳам касалликнинг кеч аниқланишига олиб келади.
Тўртинчиси - нисбий декомпенсация. Ёшига қараб, одатда балоғатга етишади, бу беморларнинг шифокорга мурожаат қилишига сабаб бўлган бош оғриғи, чарчоқ ва кўпинча бурун қичиши шикоятларининг пайдо бўлиши билан тавсифланади.
Бешинчи давр - бу 20-40 ёшда кузатиладиган декомпенсация, яъни. деярли улар яшайдиган ёшда. Ушбу даврда беморларнинг шикоятлари артериал гипертензия намоён бўлишига хосдир.
1 ёшдан 15 ёшгача бўлган болаларда одатда шикоятлар бўлмайди ва бошқа сабабларга кўра тиббий кўрик пайтида тасодифан АК аниқланади. Бундай ҳолда, асосий клиник кўриниш юрак минтақасидан юқори шовқин ва қон босими бўлиши мумкин. Ушбу ёшдаги беморларнинг атиги 5 фоизида юрак этишмовчилиги белгилари мавжуд.
Беморларнинг шикоятлари 3 гуруҳга бўлинган:
• проксимал аортадаги гипертензия билан боғлиқ шикоятлар - бош оғриғи, бошида пулсация ҳисси, тез руҳий чарчоқ, хотира ва кўриш қобилиятининг бузилиши, бурун қонаши;
• юракнинг чап қоринчаси зўриқиши боғлиқ шикоятлар - юракдаги оғриқ, нафас қисилиши, узилишлар ҳисси, юрак уриши;
• шикоятлар тананинг пастки ярмида қон айланишининг бузилиши - чарчоқ, оёқларнинг заифлиги, болдир мушакларида оғриқ, айниқса жисмоний машқлар пайтида. .
Артериал гипертензия КАнинг энг муҳим клиник белгиларидан биридир. Қоида тариқасида систолик босим кўтарилади, диастолик босим эса бироз кўтарилади. Аммо, нормал ёки ўртача даражада қон босими бўлса ҳам, жисмоний фаолият билан синов қон босимининг сезиларли даражада ошишига олиб келади, бу ўзига хос диагностика тести бўлиб хизмат қилади.
Систолик шовқиннинг табиати, кўтарилган аорта, артериал гипертензия, шунингдек клапанлар билан бирга келадиган нуқсонлар мавжудлиги билан белгиланади. Кўпинча юракнинг бутун юзасида қўпол систолик шовқин эшитилади, бўйин томирларида ва кураклараро оралиқда.
Сон артерияларининг пулсациясини аниқлаш жуда муҳимдир, чунки КАнинг бошқа характерли белгилари бўлмаса, ушбу аломат патологиянинг хусусиятини аниқлашда асосий бўлиши мумкин. Сон артерияларда пульснинг камайиши ёки йўқлиги КАни шубҳа остига қўяди.
Қўл ва оёқлар орасидаги қон босимининг патологик градиентинининг мавжудлиги КАнинг асосий объектив белгиси ҳисобланади. Одатда оёқларда қон босими қўлларга қараганда 10-20 мм см устунига юқори, шунинг учун оёқларда қон босимининг 20 мм см устунига пасайиши ва қўллардан кўпроқ бўлиши КАни шубҳа қилишингизга имкон беради.