Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Оддий настойкалар.
Буларга саноат миқёсида ишлаб чиқарилаётган
кўпчилик настойкалар мисол бўла олади.
Экстрактив моддалар 13-17%, спирт 14% дан кам бўлмаслиги,
зичлиги 1,021-1,050 бўлиши керак. Юмшатувчи дори сифатида ишлатилади.
Настойкаларни баҳолаш. Настойкалар сифати давлат фармако-
пеяси ва норматив техник ҳужжатлар асосида текширилади.
Настойкаларнинг ташқи кўриниши, спирт қуввати ёки зичлиги,
қуруқ қолдиқ, оғир металлар ва таъсир этувчи модда миқдори
текширилади. Настойкалар хиди ва мазаси хом ашё билан бир хил
ва тиниқ бўлиши керак. Настойкалар таркибида спирт қуввати расмий
усулда қайнаш харорати бўйича, ҳайдаш усулида (дистилляция усули)
ва норасмий -рефрактометрик, қуруқ қолдиқ бўйича ва хлороформ
ёрдамида аниқланади.

---

Настойкадаги спирт қувватини қайнаш ҳарорати бўйича аниқлаш.
Бу усул маълум қувватли спирт-сувли аралашманинг қайнаш харорати
билан, шу қувватдаги спиртда тайёрланган настойканинг қайнаш
ҳароратининг мос келишига асосланган.
Настойкадаги қуруқ қолдиқ миқдори. Қуруқ қолдиқни аниқлаш учун
5 мл настойка доимий оғирликкача келтирилган бюксга солинади ва сув
ҳаммомида буғлатилади, сўнг 102,5±2,5°С ҳароратда 2 соат давомида
қуритилади. Қуруқ қолдиқ торозида тортилиб, 100 мл настойкадаги қуруқ
қолдиқ миқдори хисобланади.
Оғир металл тузларини миқдорини аниқлаш — 5 мл настойка қуруқ
холига келтирилиб, қолдиққа 1 мл кучли сульфат кислотаси қўшиб,
эхтиётлик билан ёндирилади ва куйдирилади. Хосил бўлган кул аммоний
ацетатнинг 5 мл тўйинган эритмаси билан қиздирилиб ишлов берилади,
кул сузгич орқали сузиладн, сузгичдаги қолдиқ 5 мл сув билан ювиб олиниб,
суюкликка сув қўшиб, 100 мл га етказилади. Шунча миқдор (эталон)
суюцликдан оғир металлар сақламаслиги керак, яъни 0
Т
001% (ДФ I 1жуз,
165-бет).
Таъсир этувчи модда миқдори — НТҲ кўрсатмасига биноан маълум
усулларда аниқланилади. Шиша идишларда салқин, коронғи жойда
сақланади. Сакланиш жараёнида настойкаларда чўкма хосил бўлиши
мумкин, бунда уни хона ҳароратига келтириб чайқатилади ва бахоланади.

---