Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

NERV SISTEMASINING ONTOFILOGENEZI
Nerv sistemasi bir butun organizmning turli xil a’zolari sistemasi faoliyatini bir-biriga muvofiqlashtirib va har bir sistema funksiyalarini tartibga solib turadi. Shuningdek tirik organizmning tashqi muhit bilan munosabati ham nerv sistemasi orqali amalga oshiriladi.
Umurtqasiz hayvonlar nerv sistemasi. Nerv sistemasining filogenezi kovakichaklilardan boshlanadi. Jumladan, gidrada nerv sistemasi juda ham sodda tuzilishga ega bo‘lib, bu sistema yulduzchalar shaklidagi nerv hujayralar turidir. Ular o‘z o‘simtalari bilan bir-biriga tutashib turadi.
Yassi chuvalchanglarning nerv sistemasi gidranikidan farqli ravishda, quyidagicha tuzilgan: avvalo halqum atrofi nerv tugunchalari va mazkur tugundan taralgan 3 juft nerv ustunlari bo‘ladi. Ular o‘zaro nafis tolachalar orqali qo‘shilgandir.
Yumaloq chuvalchanglarning nerv sistemasi birmuncha murakkab tuzilgan bo‘lib, markaziy qismi halqum atrofiga joylashgan nerv halqasidan va nerv tugunchalaridan iborat. Mazkur halqadan chuvalchang tanasi bo‘ylab bir juft (qorin va orqa) nerv ustunlari tarqaladi.
Halqali chuvalchanglar eng yuksak taraqqiy etgan chuvalchanglardir. Ularning nerv sistemasi bir juft halqum osti va usti nerv tugunlaridan, halqum atrofi nerv halqasidan, qorin nerv zanjiridan iborat. Bu ustun o‘zaro nerv tolalari bilan bog‘langan bir qator nerv tugunchalaridan iborat.
Bo‘g‘imoyoqlilar nerv sistemasi g‘oyat taraqqiy etgan, halqum atrofi nerv halqasi va qorni nerv zanjiridan iborat. Halqum usti va halqum osti nerv tugunlari ancha yaxshi rivojlangan.