Ўзбекистон Республикаси Саноат хавфсизлиги

§16. Электр ускуналар 

---

54 
251.
Кранларнинг электр ускуналари, уни монтаж қилиш, ток олиб 
келиш ва ерга улаш “Электр қурилмалар Қоидалари” ва бошқа норматив 
ҳужжатларга мувофиқ бўлиши керак. 
252.
Ташқи тармоқлардан краннинг электр ускуналарига кучланишни 
бериш дастаки ёки дистанцион юритмали киритиш қурилмалари (рубильник, 
автоматик ўчиргич) орқали амалга оширилади. 
253.
Кўприксимон, чорпоя ва консол кранларнинг киритиш 
қурилмалари (ҳимоя панели) усиз кранга кучланиш бериш мумкин бўлмаган 
махсус контакт калитли қулф (калит-марка) билан жиҳозланади. Минорали 
кранлар киритиш қурилмаси ва бошқариш панели уларни қулф билан 
қулфлаш учун мосламалар билан жиҳозланиши керак. 
254.
Асосий троллелар ёки эгилувчан кабелга кучланиш бериш учун 
ўчиргич, ўчириш учун қулай жойда ўрнатилиши керак. Ўчиргични ўчиқ 
холатида уни қулф билан қулфлаш ускунасига эга бўлиши керак.
255.
Электр энергияни олиб бориш эгилувчан кабел ёрдамида амалга 
ошириладиган портал кранлар таъминловчи кабелни автоматик ўраш учун 
кабелли барабан билан таъминланиши керак. 
256.
Қурилиш майдончаларини ёритиш учун минорали кранларда 
ўрнатилган ёритгичлар (прожекторлар) краннинг кабинасида ва унинг паст 
қисмида ўрнатилган ўз ўчиргичлари билан ёқилиши керак.
257.
Кран кабинаси ва машина хонаси электр ёруғи билан, очиқ 
ҳавода ишлайдиган кранлар эса иситкичлар билан ҳам таъминланиши керак. 
Кран механизмлари электр юритмаларини ўчирганда ёритиш ва иситиш 
асбоблари ёқилган ҳолатда қолиши керак. 
Ёритиш ва сигнал қурилмаларининг электр тизимининг қувватланиши 
киритиш қурилмасидан олдин ўрнатилиши керак ва у ўзининг тегишли 
ўчиргичи ибилан таъминланиши керак.
258.
Барча кранлар кучланиши 42 В дан ортиқ бўлган паст вольтли 
таъмирлаш ёруғлиги билан жиҳозланиши керак. 
Таъмирлаш ёруғлигининг электр занжирлари таъминоти кранда 
ўрнатилган трансформатор ёки аккумулятордан амалга оширилиши керак. 
Бир балкали кранлар таъмирлаш ёруғлиги билан таъминланиши шарт 
эмас. 
259.
Штирли краннинг юкни ушлаш органи ва технологик жараён 
шартлари бўйича кучланиш остида бўлган электр ускуна корпуси ерга 
уланмаслиги керак. Бунда улар юк кўтариш кранлари қисмларидан учта 

---

55 
изоляциялаш поғонасидан кам бўлмаган ҳолда изоляцияаланиши керак. 
Янгидан тайёрланган ёки мукаммал таъмирланган кранни монтаж қилгандан 
кейин, изоляциянинг ҳар бир поғонаси қаршилиги 10 МΩ кам бўлмаслиги 
керак. Электр ускуна ва электр тармоқни изоляциялаш поғоналарнинг ҳимоя 
изоляцияси бузилиш ҳолларига мўлжалланиши керак.